ಸಂಜೆಗತ್ತಲು ಮನೆಯೊಳಗೆ ತನ್ನ ಕಪ್ಪು ಶಾಲನ್ನು ಹೊದಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಹೊರಗೆ ಅಂಗಳದ ಪಾರಿಜಾತದ ಗಿಡದಿಂದ ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದ ಹೂವುಗಳು, ನೆಲದ ಮೇಲೆಲ್ಲಾ ಬಿಳಿ-ಕೇಸರಿ ರಂಗೋಲಿ ಬಿಡಿಸಿದಂತಿದ್ದವು. ಸುಮಾ ದೇವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ದೀಪ ಹಚ್ಚಿ, ತುಳಸಿಕಟ್ಟೆಗೆರಗಿ, ನಿಧಾನವಾಗಿ ಅಡುಗೆ ಮನೆಗೆ ಬಂದಳು. ಅವಳ ಕೈಗಳು ಚಪಾತಿ ಹಿಟ್ಟನ್ನು ನಾದುತ್ತಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಮನಸ್ಸು ಮಾತ್ರ ಎಲ್ಲೋ ದೂರದ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಚಲನೆಯೂ ಯಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿತ್ತು, ಅದರಲ್ಲಿ ಜೀವವಿರಲಿಲ್ಲ.
ಅವಳ ಮದುವೆಯಾಗಿ ಆರು ತಿಂಗಳುಗಳೇ ಕಳೆದಿದ್ದವು. ಈ ಆರು ತಿಂಗಳುಗಳು ಆರು ಯುಗಗಳಂತೆ ಭಾಸವಾಗಿದ್ದವು. ಮದುವೆಯ ದಿನ ಅವಳ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಮಿನುಗುತ್ತಿದ್ದ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಈಗ ಕಮರಿ ಹೋಗಿದ್ದವು. ಅವಳ ತಂದೆ ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ಹೇಳಿದ್ದರು, "ಅನಂತರಂತಹ ಹುಡುಗ ಸಿಗಲು ಪುಣ್ಯ ಮಾಡಿರಬೇಕು. ಶಾಸ್ತ್ರವಿದ, ಸಂಸ್ಕಾರವಂತ, ದೊಡ್ಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಇಂಜಿನಿಯರ್. ನಿನ್ನನ್ನು ರಾಣಿಯಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ."
'ರಾಣಿ'. ಈ ಪದ ನೆನಪಾದಾಗ ಸುಮಾಳ ತುಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಷಾದದ ನಗೆ ಮೂಡಿತು. ಹೌದು, ಅವಳು ಈ ಮನೆಯ ರಾಣಿಯೇ. ಆದರೆ ಆಳಲು ರಾಜ್ಯವಿತ್ತು, ಪ್ರಜೆಗಳಿರಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರೀತಿಯೆಂಬ ಸಿಂಹಾಸನವಂತೂ ಮೊದಲೇ ಖಾಲಿಯಾಗಿತ್ತು.
ಗೇಟು ತೆರೆದ ಸದ್ದು ಕೇಳಿ ಅವಳು ಚುರುಕಾದಳು. ಅನಂತ ಬಂದಿದ್ದ.
ಅವಳು ತಕ್ಷಣ ಕೈ ತೊಳೆದುಕೊಂಡು, ಒಂದು ಲೋಟ ನೀರು ಹಿಡಿದು ಹೊಸ್ತಿಲಲ್ಲಿ ನಿಂತಳು. ಅವನು ಒಳಗೆ ಬಂದು, ಕೈಯಲ್ಲಿದ್ದ ಲ್ಯಾಪ್ಟಾಪ್ ಬ್ಯಾಗನ್ನು ಸೋಫಾದ ಮೇಲೆಸೆದು, ಅವಳ ಕೈಯಿಂದ ನೀರು ಪಡೆದ. ಅವನ ಬೆರಳುಗಳು ಅವಳ ಬೆರಳಿಗೆ ತಾಗಿದಾಗ, ಸುಮಾಳ ಮೈಯಲ್ಲೊಂದು ಮಿಂಚು ಹರಿದಂತಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅವನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಭಾವನೆಯೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ನೀರು ಕುಡಿದು ಲೋಟವನ್ನು ಟೀಪಾಯ್ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟು ನೇರವಾಗಿ ಸ್ನಾನದ ಮನೆಗೆ ನಡೆದ.
ಒಂದು ಮಾತು, ಒಂದು ನಗು, ಒಂದು ಕುಶಲೋಪರಿ... ಏನೂ ಇಲ್ಲ. ಪ್ರತಿದಿನದ ಕಥೆ ಇದೇ ಆಗಿತ್ತು.
ಅವಳು ನಿಟ್ಟುಸಿರಿಟ್ಟು, ಬಿಸಿಬಿಸಿ ಚಪಾತಿಗಳನ್ನು ತಟ್ಟೆಗೆ ಬಡಿಸಿದಳು. ಅವನು ಸ್ನಾನ ಮುಗಿಸಿ ಬಂದು ಊಟಕ್ಕೆ ಕುಳಿತ. ಇಬ್ಬರ ನಡುವೆ ಚಮಚ, ತಟ್ಟೆಗಳ ಸದ್ದು ಬಿಟ್ಟರೆ ಬೇರೇನೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆ ಮೌನ ಅವಳನ್ನು ಚುಚ್ಚಿ ತಿನ್ನುತ್ತಿತ್ತು.
"ಇವತ್ತು ಆಫೀಸಲ್ಲಿ ಹೇಗಿತ್ತು?" ಎಂದು ಕೇಳುವ ಧೈರ್ಯವನ್ನು ಅವಳು ಎಂದೋ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಳು. ಒಮ್ಮೆ ಕೇಳಿದಾಗ, "ಅದೆಲ್ಲ ನಿನಗೇಕೆ? ನನ್ನ ಕೆಲಸದ ಟೆನ್ಷನ್ ಮನೆಗೆ ತರಲು ನನಗಿಷ್ಟವಿಲ್ಲ," ಎಂದು ತಣ್ಣಗೆ ಉತ್ತರಿಸಿದ್ದ. ಅಂದಿನಿಂದ ಅವಳು ಅವನ ವೃತ್ತಿ ಬದುಕಿನ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳುವ ಗೋಜಿಗೆ ಹೋಗಲೇ ಇಲ್ಲ.
ಊಟ ಮುಗಿಯಿತು. ಅವನು ಎದ್ದು ಕೈ ತೊಳೆದು ನೇರವಾಗಿ ಮಲಗುವ ಕೋಣೆಗೆ ಹೋದ. ಸುಮಾ ಅಡುಗೆ ಮನೆಯನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿ, ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ತೊಳೆದಿಟ್ಟು, ಹಾಲು ಕಾಯಿಸಿ ಕೋಣೆಗೆ ಬಂದಾಗ, ಅನಂತ ಆಗಲೇ ಹಾಸಿಗೆಯ ತನ್ನ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಮಲಗಿ, ಗೋಡೆಯತ್ತ ಮುಖ ಮಾಡಿದ್ದ.
ಆ ದೃಶ್ಯ ಅವಳ ಎದೆಗೆ ಕಲ್ಲಿನಂತೆ ಬಡಿಯಿತು. ಒಂದೇ ಹಾಸಿಗೆ, ಆದರೆ ನಡುವೆ ಮೈಲುಗಟ್ಟಲೆ ಅಂತರ. ಈ ಗೋಡೆಗೆ ಕಾಣದ ಒಂದು ಗಾಜಿನ ಗೋಡೆಯಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ದಾಟಲು ಅವಳಿಗೆಂದೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.
ಅವಳು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹಾಸಿಗೆಯ ಇನ್ನೊಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಮಲಗಿದಳು. ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ದಂಡೆಯನ್ನು ಮುಡಿದಿದ್ದಳು. ಅದರ ಸುವಾಸನೆ ಕೋಣೆಯಿಡೀ ತುಂಬಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅವನ ಉಸಿರಿಗೆ ಅದು ತಲುಪಲೇ ಇಲ್ಲವೇನೋ. ಅವಳ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ದಾಂಪತ್ಯದ ಸಹಜ ಬಯಕೆಗಳು ಚಿಗುರೊಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ಅವನ ಸ್ಪರ್ಶಕ್ಕಾಗಿ, ಅವನ ಪ್ರೀತಿಯ ಮಾತುಗಳಿಗಾಗಿ ಅವಳ ಆತ್ಮ ಕಾಯುತ್ತಿತ್ತು.
ಅವನ ಸಮೀಪದ ಉಸಿರಾಟದ ಶಬ್ದ ಅವಳನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಒಂಟಿಯಾಗಿಸುತ್ತಿತ್ತು. 'ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಇದ್ದೂ ಎಷ್ಟು ದೂರ...' ಈ ಯೋಚನೆ ಅವಳ ಕಣ್ಣಂಚಿನಲ್ಲಿ ನೀರು ತರಿಸಿತು.
ಅವಳಿಗೆ ಮೂರು ತಿಂಗಳ ಹಿಂದಿನ ಆ ರಾತ್ರಿ ನೆನಪಾಯಿತು. ಅವಳ ಸಹನೆ ಕಟ್ಟೆಯೊಡೆದ ದಿನವದು.
(ಹಿಂದಿನ ನೆನಪು)
ಅಂದೂ ಹೀಗೆಯೇ ಅವನು ಕೆಲಸದಿಂದ ಬಂದು, ಊಟ ಮುಗಿಸಿ, ಕೋಣೆಗೆ ಹೋಗಲು ಸಿದ್ಧನಾಗಿದ್ದ. ಆದರೆ ಅಂದು ಸುಮಾಳ ಸಹನೆಯ ಕಟ್ಟೆ ಒಡೆದಿತ್ತು. ಅಂದು ಅವರ ಮದುವೆಯಾಗಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಮೂರು ತಿಂಗಳು. ಅವಳ ಪಾಲಿಗೆ ಅದು ಸಂಭ್ರಮಿಸಬೇಕಾದ ದಿನ.
ಅವಳು ಬೆಳಿಗ್ಗೆಯಿಂದಲೇ ತಯಾರಿ ನಡೆಸಿದ್ದಳು. ಅವನಿಗೆ ಇಷ್ಟವೆಂದು ಹೋಳಿಗೆ ಮಾಡಿದ್ದಳು. ಸಂಜೆ, ಅವನು ಬರುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅಂದವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಳಾಗಿದ್ದಳು. ತಂದೆ ತಂದುಕೊಟ್ಟಿದ್ದ ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಯನ್ನುಟ್ಟು, ಕೂದಲಿಗೆ ಮಲ್ಲಿಗೆ ಮುಡಿದು, ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಡಿಗೆ ಹಚ್ಚಿ, ಅವನ ಬರುವಿಕೆಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಾ ಕುಳಿತಿದ್ದಳು. ಅವಳ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಚಿಟ್ಟೆಗಳು ಹಾರಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. 'ಇವತ್ತಾದರೂ ಅವನು ನನ್ನನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆ, ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾನೆ' ಎಂಬ ಆಸೆ ಅವಳ ಮನಸ್ಸಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ತುಂಬಿತ್ತು.
ಅನಂತ ಬಂದ. ಎಂದಿನಂತೆ ಯಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಸ್ನಾನ, ಊಟ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಮುಗಿಸಿದ. ಹೋಳಿಗೆಯನ್ನು ಒಂದೆರಡು ತಿಂದರೂ, "ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ" ಎಂಬ ಒಂದೇ ಒಂದು ಪದವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೇನೂ ಹೇಳಲಿಲ್ಲ. ಅವಳ ಸೀರೆ, ಅವಳ ಅಲಂಕಾರ, ಅವಳ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ತುಂಬಿದ್ದ ನಿರೀಕ್ಷೆ... ಯಾವುದೂ ಅವನ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬರಲೇ ಇಲ್ಲ.
ಊಟದ ನಂತರ, ಅವನು ಕೋಣೆಗೆ ಹೋಗಿ ಮಲಗಲು ಬಟ್ಟೆ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಸುಮಾ ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಬಂದಳು. ಅವಳ ಎದೆ ಬಡಿತ ಜೋರಾಗಿತ್ತು. ಇಷ್ಟು ದಿನಗಳ ಮೌನವನ್ನು ಮುರಿಯಲು ಅವಳು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಳು.
"ಅನಂತ..." ಅವಳ ದನಿ ನಡುಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಅವನು ತಿರುಗಿ ನೋಡದೆ, "ಏನು?" ಎಂದ. ಆ ದನಿಯಲ್ಲಿನ ನಿರ್ಲಿಪ್ತತೆ ಅವಳ ಧೈರ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಧ ಕುಗ್ಗಿಸಿತು. ಆದರೂ, ಅವಳು ಮಾತು ಮುಂದುವರಿಸಿದಳು.
"ಇವತ್ತು... ನಮ್ಮ ಮದುವೆಯಾಗಿ ಮೂರು ತಿಂಗಳಾಯಿತು."
"ಹೌದಾ? ನನಗದು ನೆನಪಿರಲಿಲ್ಲ. ಕೆಲಸದ ಒತ್ತಡದಲ್ಲಿ ದಿನ ಹೋಗುವುದೇ ತಿಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ," ಎಂದು ಹೇಳಿ, ಅವನು ಎಂದಿನಂತೆ ನಿರ್ಲಿಪ್ತವಾಗಿ ತನ್ನ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಮಡಚಿಡಲು ಮುಂದಾದ.
ಆ ಮಾತುಗಳು ಚೂರಿಯಂತೆ ಅವಳ ಹೃದಯವನ್ನು ಇರಿದವು. ನೆನಪಿರಲಿಲ್ಲವೇ? ಅವಳು ಮೂರು ತಿಂಗಳುಗಳಿಂದ ಪ್ರತಿ ದಿನವನ್ನೂ ಎಣಿಸುತ್ತಾ ಕಳೆದಿದ್ದಳು. ಪ್ರತಿ ರಾತ್ರಿಯೂ ಒಂದು ಹೊಸ ಭರವಸೆಯೊಂದಿಗೆ ಕಣ್ಮುಚ್ಚಿ, ಪ್ರತಿ ಬೆಳಿಗ್ಗೆಯೂ ನಿರಾಶೆಯೊಂದಿಗೆ ಏಳುತ್ತಿದ್ದಳು. ಅವಳ ಈ ಮೂರು ತಿಂಗಳ ತೊಳಲಾಟಕ್ಕೆ ಅವನ ಬಳಿ ಬೆಲೆಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲವೇ?
ಅವನು ಹಾಸಿಗೆಯತ್ತ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಸುಮಾ ತಡೆಯಲಾರದೆ ಅವನ ಕೈಯನ್ನು ಹಿಡಿದಳು. ಅವಳ ಸ್ಪರ್ಶಕ್ಕೆ ಅವನು ಒಂದು ಕ್ಷಣ ಬೆಚ್ಚಿ, ನಿಂತ. ಅವನ ದೇಹ ಬಿಗಿಯಾಯಿತು. ಅವನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಅವಳತ್ತ ತಿರುಗಿದ. ಕೋಣೆಯ ಮಂದ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ, ಅವಳ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ನೀರು ತುಂಬಿರುವುದು ಅವನಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಂಡಿತು.
"ನಾನು ನಿಮಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗಲಿಲ್ಲವೇ ಅನಂತ?" ಅವಳ ದನಿ ಗದ್ಗದಿತವಾಗಿತ್ತು. "ನನ್ನಲ್ಲಿ ಏನಾದರೂ ತಪ್ಪಿದೆಯೇ? ಮದುವೆಗೆ ನಿಮ್ಮ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇರಲಿಲ್ಲವೇ? ದಯವಿಟ್ಟು ಹೇಳಿ... ಈ ಮೌನ, ಈ ಅಂತರ ನನ್ನನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನ ಕೊಲ್ಲುತ್ತಿದೆ."
ಅವನ ಮುಖದಲ್ಲಿನ ನಿರ್ಲಿಪ್ತತೆ ಮಾಯವಾಗಿ, ಒಂದು ರೀತಿಯ ಸಿಟ್ಟು ಮತ್ತು ಅಸಹನೆ ಮೂಡಿತು. ಅವನು ತನ್ನ ಕೈಯನ್ನು ಅವಳ ಹಿಡಿತದಿಂದ ಬಿಡಿಸಿಕೊಂಡ.
"ನೋಡು ಸುಮಾ," ಅವನ ದನಿ ಈಗ ಕಠೋರವಾಗಿತ್ತು. "ನನಗೆ ಈ ನಾಟಕ, ಸಂಭ್ರಮ ಎಲ್ಲ ಬೇಕಿಲ್ಲ. ಮದುವೆ ಅಂದರೆ ಒಂದು ಜವಾಬ್ದಾರಿ. ನಾನು ನಿನ್ನನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನಿನಗೆ ಬೇಕಾದ್ದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಕೊಡಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಗೌರವಯುತವಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಒಂದು ಸಂಸಾರಕ್ಕೆ ಇದಕ್ಕಿಂತ ಇನ್ನೇನು ಬೇಕು?"
ಅವಳ ಕಣ್ಣೀರು ಕೆನ್ನೆಯ ಮೇಲೆ ಜಾರಿತು. "ಗೌರವ... ಜವಾಬ್ದಾರಿ... ಇವು ಮಾತ್ರವೇ ದಾಂಪತ್ಯವೇ? ಪ್ರೀತಿ, ಅನ್ಯೋನ್ಯತೆ, ಒಬ್ಬರನ್ನೊಬ್ಬರು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಬೇಡವೇ? ನಿಮ್ಮ ಜೊತೆ ಮಾತನಾಡಬೇಕು, ನಗಬೇಕು, ನನ್ನ ಸುಖ-ದುಃಖ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಅನ್ನಿಸುವುದು ತಪ್ಪೇ?"
ಅವನ ಸಿಟ್ಟು ಈಗ ಕಟ್ಟೆಯೊಡೆಯಿತು.
"ಹೇಳಿದ್ದೇನೆನಲ್ಲ... ನನಗೆ ಈ ಸಂಸಾರವೆ ಸಾಕು. ದೇಹ, ಸ್ಪರ್ಶ, ಪ್ರೀತಿ ಅಂತ ಸಿನಿಮಾದ ಹಾಗೆ ಕಲ್ಪನೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಡ. ದೇಹ ದೇಹ ಅಂತ ಪದೇಪದೆ ಕೇಳಬೇಡ. ನಾನು ಕೆಲಸದಿಂದ ಬಂದು ದಣಿದು ಹಾಸಿಗೆ ಮಲಗುವಾಗ, ನನಗೆ ಶಾಂತಿ ಬೇಕು, ನಿನ್ನ ಈ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಒತ್ತಾಯಗಳಲ್ಲ!" ಎಂದು ಗರ್ಜಿಸಿದ.
ಆ ಕ್ಷಣ, ಅವನ ಮಾತುಗಳು ಸೀಸದ ಕರಗಿದ ದ್ರವದಂತೆ ಅವಳ ಕಿವಿಗೆ ಬಿದ್ದು, ಅವಳೊಳಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಆಸೆ, ಕನಸುಗಳನ್ನು ಸುಟ್ಟುಹಾಕಿದವು. ಅವಳು ಕಲ್ಲಾದಳು. ಅವಳ ಕೈಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕೊನೆಯ ಭರವಸೆಯ ದೀಪವೂ ಆರಿಹೋಯಿತು.
ಅವಳು ಮರುಮಾತನಾಡಲಿಲ್ಲ. ಅವಳ ಬಾಯಿಂದ ಒಂದೇ ಒಂದು ಶಬ್ದವೂ ಹೊರಡಲಿಲ್ಲ. ಅವಳ ಕಣ್ಣೀರು ಕೂಡ ಬತ್ತಿಹೋಗಿತ್ತು.
ಅವನು ತನ್ನ ಪಾಡಿಗೆ ಗೋಡೆಯತ್ತ ಮುಖ ಮಾಡಿ ಮಲಗಿದ. ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಮೌನ ಆವರಿಸಿತು. ಆದರೆ ಈ ಮೌನ ಹಿಂದಿಗಿಂತ ಸಾವಿರ ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಭಾರವಾಗಿತ್ತು, ಕ್ರೂರವಾಗಿತ್ತು.
ಅಂದು ರಾತ್ರಿ, ಸುಮಾ ತನ್ನ ತಲೆಯಿಂದ ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ದಂಡೆಯನ್ನು ತೆಗೆದು ಕಸದ ಬುಟ್ಟಿಗೆ ಎಸೆದಳು. ಅಂದಿನಿಂದ, ಅವಳು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ದಳು. ತನ್ನ ಬೇಕು-ಬೇಡಗಳನ್ನು, ತನ್ನ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಿದ್ದಳು.
ಆ ದಿನದ ನೆನಪು ಸುಮಾಳ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ತೇವಗೊಳಿಸಿತು. ಹಾಸಿಗೆಯ ಮೇಲೆ, ಅವಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಮಲಗಿದ್ದ ಅನಂತನ ಉಸಿರಾಟದ ಸದ್ದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕೇಳುತ್ತಿತ್ತು. ಅವನು ಗಾಢ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದ. ಆದರೆ ಅವಳಿಗೆ ನಿದ್ರೆ ಮರೀಚಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು.
ಈ ಮನೆಯ ನಾಲ್ಕು ಗೋಡೆಗಳು ಅವಳಿಗೆ ಚಿನ್ನದ ಪಂಜರದಂತೆ ಭಾಸವಾದವು. ಹೌದು, ಇಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವೂ ಇತ್ತು—ಸುಖ, ಸೌಲಭ್ಯ, ಐಷಾರಾಮಿ ಜೀವನ. ಆದರೆ, ಅವಳ ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಪ್ರೀತಿಯ ಗಾಳಿಯಾಡಲು ಇಲ್ಲಿ ಜಾಗವಿರಲಿಲ್ಲ.
ಅವಳ ಯೌವನ, ಅವಳ ಮೈಯಲ್ಲಿ ಉಕ್ಕುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಮನೆ, ಪ್ರೀತಿಗೆ ಹಾತೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಮನಸ್ಸು... ಎಲ್ಲವೂ ಅರ್ಥಹೀನವಾಗಿ, ವ್ಯರ್ಥವಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅವಳ ದೇಹದ ಹಂಬಲಗಳಿಗೆ ಅವಳೇ ನಾಚುವಂತಾಗಿತ್ತು. ಅವನ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅವಳ ಸಹಜ ಬಯಕೆಗಳು ಕೀಳಾಗಿ ಕಂಡಾಗ, ಅವಳು ತನ್ನನ್ನೇ ದ್ವೇಷಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದಳು.
ಅವಳು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಎದ್ದು ಕಿಟಕಿಯ ಬಳಿ ನಿಂತಳು. ಹೊರಗೆ ದಟ್ಟ ಕತ್ತಲು. ದೂರದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೋ ನಾಯಿಯೊಂದು ಬೊಗಳುವ ಸದ್ದು. ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರನೂ ಇರಲಿಲ್ಲ, ನಕ್ಷತ್ರಗಳೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಅವಳ ಜೀವನದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬದಂತಿತ್ತು—ಬೆಳಕಿಲ್ಲದ, ದಾರಿಯಿಲ್ಲದ ಕತ್ತಲು.
ತನ್ನ ತವರು ಮನೆಯ ನೆನಪುಗಳು ಅವಳನ್ನು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡವು. ಅಪ್ಪ-ಅಮ್ಮನ ಪ್ರೀತಿ, ಅಣ್ಣನ ಕಾಳಜಿ, ಚಿಕ್ಕಪುಟ್ಟ ಜಗಳಗಳು, ನಗು, ಸಂಭ್ರಮ... ಆ ದಿನಗಳು ಇನ್ನು ಕನಸು ಮಾತ್ರ. ಆ ಮುಗ್ಧ, ನಿಶ್ಚಿಂತೆಯ ಹುಡುಗಿ ಈ ಮೌನದ ಮಹಲಿನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೋ ಕಳೆದುಹೋಗಿದ್ದಳು.
ಅವಳು ಮತ್ತೆ ಹಾಸಿಗೆಗೆ ಬಂದು ಮಲಗಿದಳು. ಅವನ ಬೆನ್ನನ್ನೇ ನೋಡುತ್ತಾ ಅವಳ ಕಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತೆ ತುಂಬಿ ಬಂದವು. 'ಈ ಮನುಷ್ಯನ ಹೃದಯದೊಳಗೆ ಏನಿದೆ? ಯಾಕಿಷ್ಟು ಕಠೋರ? ನನ್ನ ಪ್ರೀತಿ ಅವನಿಗೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತಲೇ ಇಲ್ಲವೇ? ಅಥವಾ ಕಂಡರೂ ಬೇಕಿಲ್ಲವೇ?' ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರ ಸಿಗುವ ಯಾವ ಲಕ್ಷಣವೂ ಇರಲಿಲ್ಲ.
ಅವಳ ಉಸಿರು ಭಾರವಾಯಿತು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ರಾತ್ರಿಯೂ ಹೀಗೆಯೇ ಕಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಅವನ ಸಮೀಪದಲ್ಲೇ ಇದ್ದರೂ, ಅವಳು ಜಗತ್ತಿನ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಒಂಟಿ ಜೀವಿಯಾಗಿದ್ದಳು.
ಕಿಟಕಿಯಿಂದ ತೂರಿಬರುತ್ತಿದ್ದ ಬೀದಿದೀಪದ ಮಂದ ಬೆಳಕು, ಹಾಸಿಗೆಯ ಮೇಲಿದ್ದ ಅವರಿಬ್ಬರ ನಡುವಿನ ಅಗಾಧವಾದ ಕಂದರವನ್ನು ಬೆಳಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಒಬ್ಬನು ಗಾಢ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದನು, ಇನ್ನೊಬ್ಬಳು ತನ್ನದೇ ವಿರಹದ ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಜೀವಂತವಾಗಿ ದಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು.
ಅವಳ ಪಾಲಿಗೆ, ರಾತ್ರಿ ಎಂದರೆ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಮೌನದ ಪಾತಾಳ. ಆ ಪಾತಾಳದಲ್ಲಿ ಅವಳು ದಿನವೂ ಮುಳುಗುತ್ತಿದ್ದಳು, ಏಳುವುದಕ್ಕೆ ಯಾವ ಆಸರೆಯೂ ಇಲ್ಲದೆ. ಆ ರಾತ್ರಿಯೂ ಹಾಗೆಯೇ, ಶೂನ್ಯತೆಯೊಂದಿಗೆ ಕಳೆದುಹೋಯಿತು.
ಬೆಳಗಿನ ಮೊದಲ ಕಿರಣಗಳು ಕೋಣೆಯೊಳಗಿನ ಕತ್ತಲನ್ನು ಭೇದಿಸಲು ಹೆಣಗುತ್ತಿದ್ದವು. ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಕಣ್ಣಿಗೆ ರೆಪ್ಪೆ ತಾಗಿಸದ ಸುಮಾ, ಹಾಸಿಗೆಯಿಂದ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಎದ್ದಳು. ಅವಳ ಚಲನವಲನಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವಂತಿಕೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಯಾರೋ ದಾರ ಕಟ್ಟಿ ಆಡಿಸುವ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಬೊಂಬೆಯಂತೆ ಅವಳ ದಿನಚರಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಅನಂತನು ಇನ್ನೂ ಗಾಢ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದ. ಅವನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಭಾವನೆಯಿರಲಿಲ್ಲ, ರಾತ್ರಿಯ ಮೌನದ ಕ್ರೌರ್ಯದ ಯಾವ ಕುರುಹೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅವನ ಪಾಲಿಗೆ ಅದೊಂದು ಸಹಜ ರಾತ್ರಿ, ಅವಳ ಪಾಲಿಗೆ ಅದೊಂದು ಯುಗ ಸಮಾನವಾದ ಹಿಂಸೆ.
ಅವಳು ಸ್ನಾನ ಮುಗಿಸಿ ಅಡುಗೆ ಮನೆಗೆ ಬಂದಳು. ಈ ಮನೆಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಸ್ತುವೂ ದುಬಾರಿಯಾಗಿತ್ತು, ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಯಾವುದರಲ್ಲೂ ಮನೆಯ ಉಷ್ಣತೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅದೊಂದು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಂತಿತ್ತು; ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನೋಡಬಹುದು, ಮೆಚ್ಚಬಹುದು, ಆದರೆ ಯಾವುದನ್ನೂ ಮನಸಾರೆ ಮುಟ್ಟಿ ಪ್ರೀತಿಸುವಂತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ಕಾಫಿ ತಯಾರಿಸಿದಳು. ಕಾಫಿಯ ಸುವಾಸನೆ ಮನೆಯ ತುಂಬ ಹರಡಿದರೂ, ಅದು ಅವಳೊಳಗಿನ ನಿರ್ಲಿಪ್ತತೆಯನ್ನು ಕರಗಿಸಲಿಲ್ಲ.
"ಅನಂತ್, ಕಾಫಿ," ಎಂದು ಅವಳು ಕೋಣೆಯ ಬಾಗಿಲಲ್ಲೇ ನಿಂತು, ಆದಷ್ಟು ಭಾವಶೂನ್ಯ ದನಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದಳು.ಒಳಗೆ ಸದ್ದುಗದ್ದಲವಿಲ್ಲ. ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತಿನ ನಂತರ, ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್‌ನ ಬೆಳಕಿನೊಂದಿಗೆ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡ ಅನಂತ, "ಹ್ಮ್, ಟೇಬಲ್ ಮೇಲೆ ಇಡು," ಎಂದನು. ಅವನ ದನಿ ನಿದ್ದೆಯ ಮಂಪರಿನಲ್ಲಿತ್ತು.
ಅವಳು ಕಾಫಿಯನ್ನು ಟೀಪಾಯ್ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟು ಹೊರನಡೆದಳು. ಅವರ ನಡುವಿನ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳು ಇಷ್ಟೇ ಆಗಿದ್ದವು—ಕೇವಲ ಅವಶ್ಯಕತೆಗೆ ಸೀಮಿತವಾದ, ಭಾವನೆಗಳ ಲವಲೇಶವೂ ಇಲ್ಲದ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಮಾತುಕತೆಗಳು. ಅವಳು ತಿಂಡಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದಳು. ಉಪ್ಪಿಟ್ಟು, ಜೊತೆಗೆ ಕಾಯಿ ಚಟ್ನಿ. ಅವಳ ಕೈರುಚಿ ಅದ್ಭುತವಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅವಳ ಅಡುಗೆಯನ್ನು ಮನಸಾರೆ ಹೊಗಳುವವರೇ ಆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಇರಲಿಲ್ಲ.
ಅನಂತನು ಸೂಟ್ ಧರಿಸಿ, ಕೈಯಲ್ಲಿ ಲ್ಯಾಪ್ಟಾಪ್ ಬ್ಯಾಗ್ ಹಿಡಿದು ಡೈನಿಂಗ್ ಟೇಬಲ್ ಬಳಿ ಬಂದ. ಅವನ ಗಮನವೆಲ್ಲವೂ ಮೊಬೈಲ್ ಮೇಲಿತ್ತು. ಅವಳು ತಟ್ಟೆಗೆ ಉಪ್ಪಿಟ್ಟು ಬಡಿಸಿ ಅವನ ಮುಂದಿಟ್ಟಳು."ನನಗೆ ಟೈಮ್ ಇಲ್ಲ, ಆಫೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಏನಾದ್ರೂ ತಿಂತೀನಿ," ಎಂದು ಹೇಳಿ, ಒಂದು ಲೋಟ ನೀರು ಕುಡಿದು ಹೊರಡಲು ಸಿದ್ಧನಾದ.ಸುಮಾ ಒಂದು ಕ್ಷಣ ಅವನನ್ನೇ ನೋಡಿದಳು. ಅವಳ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ನಿರಾಸೆಯ ತೆಳು ಪದರ ಮೂಡಿ ಮಾಯವಾಯಿತು. ಈ ನಿರಾಸೆ ಅವಳಿಗೆ ಹೊಸದೇನಲ್ಲ. ಇದು ಅವಳ ದೈನಂದಿನ ಬದುಕಿನ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ಅವಳು ತನ್ನ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಮರೆಮಾಚುವುದರಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ಪಳಗಿದ್ದಳೆಂದರೆ, ಅವಳ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬದಲಾವಣೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ."ಸರಿ," ಅಷ್ಟೇ ಹೇಳಿದಳು.
ಅವನು ಹೊರಟುಹೋದ ಮೇಲೆ, ಆ ಬೃಹತ್ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅವಳು ಮತ್ತೆ ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾದಳು. ಆ ವಿಶಾಲವಾದ ಹಾಲ್, ದುಬಾರಿ ಸೋಫಾಗಳು, ಗೋಡೆಯ ಮೇಲಿನ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಎಲ್ಲವೂ ಅವಳನ್ನು ಅಣಕಿಸುವಂತೆ ಭಾಸವಾದವು. ಸೇವಕರು ತಮ್ಮ ಪಾಡಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಲು ಬೇಕಾದ ಶಕ್ತಿಯೂ ಅವಳಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ಬಾಲ್ಕನಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದು ನಿಂತಳು. ಕೆಳಗೆ, ನಗರದ ಜಂಜಾಟ ಶುರುವಾಗಿತ್ತು. ವಾಹನಗಳ ಸದ್ದು, ಜನರ ಓಡಾಟ... ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಗುರಿಯತ್ತ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ತನಗೆ ಯಾವ ಗುರಿಯೂ ಇಲ್ಲವಲ್ಲ ಎಂದು ಅವಳಿಗೆನಿಸಿತು. ತನ್ನ ಬದುಕು ನಿಂತ ನೀರಂತಾಗಿದೆ.
ಆಗ ಅವಳ ಫೋನ್ ರಿಂಗಣಿಸಿತು. ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ 'ಅಮ್ಮ' ಎಂದು ಹೆಸರು ಮೂಡಿದಾಗ ಅವಳ ಎದೆಯೊಳಗೆ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ನಡುಕ ಹುಟ್ಟಿತು. ತವರಿನ ನೆನಪುಗಳು ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಅವಳನ್ನು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡವು. ಒಂದು ಕ್ಷಣ ಫೋನ್ ಎತ್ತಬೇಕೇ, ಬೇಡವೇ ಎಂದು ಯೋಚಿಸಿದಳು. ಕೊನೆಗೆ, ಮನಸ್ಸು ಗಟ್ಟಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಕರೆ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದಳು.
"ಹಲೋ ಅಮ್ಮಾ..." ಅವಳ ದನಿ ಅವಳಿಗೇ ಅಪರಿಚಿತವಾಗಿ ಕೇಳಿಸಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಬಲವಂತವಾಗಿ ತಂದ ನಗುವಿನ ಲೇಪವಿತ್ತು.
"ಸುಮಾ! ಹೇಗಿದ್ದೀಯಾ ಕಂದಾ? ನಿನ್ನೆ ರಾತ್ರಿಯೆಲ್ಲಾ ಫೋನ್ ಮಾಡಿದೆ, ಎತ್ತಲೇ ಇಲ್ಲ. ಏನಾಯ್ತು? ಎಲ್ಲ ಸರಿ ತಾನೇ?" ತಾಯಿಯ ದನಿಯಲ್ಲಿ ಆತಂಕ ಮನೆ ಮಾಡಿತ್ತು.
ಸುಮಾ ಒಂದು ಕ್ಷಣ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿದಳು. ನಿನ್ನೆ ರಾತ್ರಿ... ಆ ರಾತ್ರಿಯ ನೆನಪೇ ಅವಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ಪಾತಾಳಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಿತು. "ಏನಿಲ್ಲ ಅಮ್ಮಾ... ಫೋನ್ ಸೈಲೆಂಟ್‌ನಲ್ಲಿತ್ತು, ಗಮನಿಸಲಿಲ್ಲ. ನಾವಿಬ್ಬರೂ ಬೇಗ ಮಲಗಿದ್ದೆವು," ಅವಳು ಸುಲಭವಾಗಿ ಒಂದು ಸುಳ್ಳನ್ನು ಹೆಣೆದಳು. ಈ ಸುಳ್ಳುಗಳು ಈಗ ಅವಳ ಬದುಕಿನ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದ್ದವು.
"ಹೌದಾ... ಸರಿ ಬಿಡು. ಅಳಿಯಂದಿರು ಹೇಗಿದ್ದಾರೆ? ಕೆಲಸದ ಒತ್ತಡ ಜಾಸ್ತಿನಾ?"
"ಹ್ಮ್... ಚೆನ್ನಾಗಿದ್ದಾರೆ ಅಮ್ಮಾ. ಆಫೀಸ್‌ಗೆ ಹೊರಟರು. ಹೌದು, ಸ್ವಲ್ಪ ಕೆಲಸ ಹೆಚ್ಚೇ ಇದೆ," ಅವಳು ಮತ್ತೊಂದು ಸಿದ್ಧ ಉತ್ತರವನ್ನು ನೀಡಿದಳು. ಅವಳ ಉತ್ತರಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ, ಅನಂತನು ಈ ಜಗತ್ತಿನ ಅತೀ ಪ್ರೀತಿಯ ಪತಿ ಎಂದು ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ಅಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು.
"ಅವನಿಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಊಟ-ತಿಂಡಿ ಮಾಡ್ಕೊಂಡು ಹಾಕು ಮಗಳೇ. ಗಂಡಸರು ಕೆಲಸದ ಧಾವಂತದಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯ ಮರೀತಾರೆ. ನೀನೇ ಕಾಳಜಿ ತಗೋಬೇಕು. ಅಳಿಯ ದೇವರು, ಅಂಥವನು ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ನಮ್ಮ ಪುಣ್ಯ," ತಾಯಿ ವಾತ್ಸಲ್ಯದಿಂದ ಹೇಳಿದರು.
'ಅಳಿಯ ದೇವರು'. ಈ ಪದಗಳು ಸಲಾಕೆಯಂತೆ ಅವಳ ಎದೆಯನ್ನು ಬಗೆದವು. ಯಾವ ದೇವರು ತನ್ನ ಭಕ್ತನನ್ನು ಹೀಗೆ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ? ಯಾವ ದೇವರು ತನ್ನ ಅರ್ಚನೆಯ ಹೂವನ್ನು ಕಸದ ಬುಟ್ಟಿಗೆ ಎಸೆಯುತ್ತಾನೆ? ಅವಳ ಗಂಟಲಲ್ಲಿ ದುಃಖದ ಉಂಡೆ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಂಡಿತು.
"ಹೂಂ ಅಮ್ಮಾ..." ಅವಳ ದನಿ ಗದ್ಗದಿತವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಹೆಣಗಾಡಿದಳು.
"ಸರಿ, ಇನ್ನೇನು ಸಮಾಚಾರ? ಏನಾದರೂ ವಿಶೇಷ ಇದೆಯಾ?" ತಾಯಿಯ ದನಿಯಲ್ಲಿ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿತ್ತು. ಆ 'ವಿಶೇಷ' ಪದದ ಅರ್ಥ ಸುಮಾಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಗೊತ್ತಿತ್ತು. ಅದು ಕೇವಲ ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಇಡೀ ಕುಟುಂಬದ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಾಗಿತ್ತು, ಒಂದು ದಾಂಪತ್ಯದ ಯಶಸ್ಸಿನ ಅಳತೆಗೋಲಾಗಿತ್ತು.
ಆ ಪ್ರಶ್ನೆ ಅವಳನ್ನು ಚುಚ್ಚಿತು. ಯಾವ ವಿಶೇಷ? ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಯೇ ಇಲ್ಲದಿರುವಾಗ, ಸಂಬಂಧವೇ ಒಣಗಿ ಹೋಗಿರುವಾಗ, ಮಗುವೆಂಬ ಹಸಿರು ಚಿಗುರು ಹೇಗೆ ತಾನೇ ಮೂಡೀತು? ಅವನ ಸ್ಪರ್ಶಕ್ಕಾಗಿ ಹಂಬಲಿಸಿ ಸೋತುಹೋದ ತನ್ನ ದೇಹದ ಕಥೆಯನ್ನು ತಾಯಿಗೆ ಹೇಗೆ ಹೇಳುವುದು? ರಾತ್ರಿಗಳು ಕೇವಲ ಮೌನ ಮತ್ತು ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಹೇಗೆ ವಿವರಿಸುವುದು?
"ಇ... ಇಲ್ಲ ಅಮ್ಮಾ... ಸದ್ಯಕ್ಕೇನಿಲ್ಲ," ಅವಳು ತೊದಲಿದಳು.
"ಸರಿ ಬಿಡು, ದೇವರಿದ್ದಾನೆ. ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಕಾಲ ಕೂಡಿಬರಬೇಕು. ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಊರಿಗೆ ಬರ್ತೀರಲ್ವಾ? ನೀವಿಬ್ಬರೂ ಬಂದು ನಾಲ್ಕು ದಿನ ಇದ್ದು ಹೋಗಿ," ತಾಯಿ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು.
"ನೋಡಬೇಕು ಅಮ್ಮಾ. ಅವರ ಕೆಲಸದ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ. ನಾನು ಕೇಳಿ ಹೇಳ್ತೀನಿ. ಈಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಕೆಲಸ ಇದೆ, ಆಮೇಲೆ ಮಾಡಲಾ?" ಎಂದು ಮಾತು ಮುಗಿಸುವ ತರಾತುರಿಯಲ್ಲಿದ್ದಳು.
"ಸರಿ ಮಗಳೇ, ಹುಷಾರಾಗಿರು," ಎಂದು ತಾಯಿ ಫೋನ್ ಇಟ್ಟರು.
ಫೋನ್ ಕೆಳಗಿಟ್ಟ ಕೂಡಲೇ, ಅವಳು ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಭಾವನೆಗಳ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಒಡೆದುಹೋಯಿತು. ಅವಳು ಸೋಫಾದ ಮೇಲೆ ಕುಸಿದುಬಿದ್ದು, ಮುಖ ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಅಳತೊಡಗಿದಳು. ಆದರೆ ಕಣ್ಣೀರು ಕೂಡ ಅವಳ ನೋವನ್ನು ತೊಳೆಯುವಷ್ಟು ಶಕ್ತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಫೋನ್ ಕರೆಯೂ ಅವಳ ಗಾಯದ ಮೇಲೆ ಬರೆ ಎಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ತನ್ನ ಸುಖದ ಬಗ್ಗೆ ಅವಳು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಸುಳ್ಳುಗಳು ಅವಳನ್ನೇ ಅಣಕಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಅವಳ ಬದುಕು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ನಾಟಕದ ರಂಗಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು, ಅಲ್ಲಿ ಅವಳು ಮುಖವಾಡ ಧರಿಸಿ 'ಸಂತೃಪ್ತ ಗೃಹಿಣಿ'ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು.
ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತಿನ ನಂತರ, ಅವಳೇ ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಎದ್ದಳು. ಈ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಕುಳಿತು ಕೊರಗಿದರೆ ಕೇಳುವವರಾರು? ಅವಳು ತನ್ನ ಕೋಣೆಗೆ ಬಂದು, ಕಪಾಟನ್ನು ತೆರೆದಳು. ಅದರಲ್ಲಿದ್ದ ಮದುವೆಯ ಆಲ್ಬಮ್ ಅನ್ನು ಹೊರತೆಗೆದಳು. ಧೂಳು ಹಿಡಿದಿದ್ದ ಅದರ ಮೇಲೆ ಕೈಯಾಡಿಸಿದಳು.
ಪುಟಗಳನ್ನು ತಿರುಗಿಸುತ್ತಾ ಹೋದಳು. ಪ್ರತಿ ಫೋಟೋದಲ್ಲಿಯೂ ಅವಳು ನಗುತ್ತಿದ್ದಳು. ಆ ನಗುವಿನಲ್ಲಿ ನಾಚಿಕೆ, ಕನಸು, ಭವಿಷ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ನೂರಾರು ಆಸೆಗಳಿದ್ದವು. ಕೆಂಪು ಸೀರೆಯಲ್ಲಿ, ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ದಂಡೆ ಮುಡಿದು, ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಳಪಿನೊಂದಿಗೆ ಅನಂತನ ಪಕ್ಕ ನಿಂತಿದ್ದ ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ನೋಡಿಕೊಂಡಳು. ಆ ದಿನ, ಅವನ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲೂ ಅವಳಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಮೆಚ್ಚುಗೆಯ ನೋಟವಿತ್ತು. ಆ ನೋಟ ನಿಜವಾಗಿತ್ತೇ ಅಥವಾ ಅದೂ ಒಂದು ಅಭಿನಯವೇ? ಅವಳಿಗೆ ಉತ್ತರ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವನೊಂದಿಗೆ ಕೈ ಹಿಡಿದು ಸಪ್ತಪದಿ ತುಳಿಯುವಾಗ, ಈ ದಾರಿ ಹೀಗೆ ಮುಳ್ಳಿನ ಹಾದಿಯಾಗುವುದೆಂದು ಅವಳು ಕನಸಲ್ಲೂ ಎಣಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಫೋಟೋಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಆ ಮುಗ್ಧ, ಕನಸುಗಣ್ಣಿನ ಸುಮಾಗಾಗಿ ಅವಳಿಗೇ ಮರುಕವುಂಟಾಯಿತು. ಆ ಹುಡುಗಿ ಈಗ ಎಲ್ಲಿದ್ದಾಳೆ? ಈ ಮೌನದ ಮಹಲಿನಲ್ಲಿ ಅವಳ ಆತ್ಮ ಎಲ್ಲೋ ಸೆರೆಯಾಗಿದೆ.
ಅವಳು ಆಲ್ಬಮ್ ಮುಚ್ಚಿಟ್ಟಳು. ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಬಿಸಿಲು ಕಿಟಕಿಯ ಗಾಜಿನ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದು ಕೋಣೆಯೊಳಗೆ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಜಡತೆಯನ್ನು ತುಂಬಿತ್ತು. ಸಮಯ ಸಾಗುತ್ತಲೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಮನೆಯ ಗಡಿಯಾರದ ಮುಳ್ಳುಗಳು ಕೂಡ ತನ್ನಂತೆಯೇ ದಣಿದು ನಿಂತಿವೆಯೇನೋ ಎಂದು ಅವಳಿಗೆನಿಸಿತು. ಅವಳು ಏನು ಮಾಡುವುದೆಂದು ತೋಚದೆ, ಹಳೆಯ ಟ್ರಂಕ್ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ತೆರೆದು ಕುಳಿತಳು. ಅದರಲ್ಲಿ ಅವಳ ಕಾಲೇಜು ದಿನಗಳ ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಗೆಳತಿಯರು ಬರೆದ ಪತ್ರಗಳು, ಚಿಕ್ಕಪುಟ್ಟ ನೆನಪಿನ ಕಾಣಿಕೆಗಳು ತುಂಬಿದ್ದವು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಸ್ತುವೂ ಅವಳ ಕಳೆದುಹೋದ ಸಂತೋಷದ ದಿನಗಳ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿತ್ತು.
ಅದರ ಮೂಲೆಯಲ್ಲೊಂದು ಚಿಕ್ಕ ಪರ್ಸ್ ಇತ್ತು. ಅದನ್ನು ತೆರೆದಾಗ, ಒಣಗಿದ ಗುಲಾಬಿ ಹೂವಿನ ಎಸಳುಗಳು ಮತ್ತು ಮನಾಲಿ ಪ್ರವಾಸದ ಎರಡು ಬಸ್ ಟಿಕೆಟ್‌ಗಳು ಸಿಕ್ಕವು. ಮಧುಚಂದ್ರದ ನೆನಪು. ಆ ನೆನಪುಗಳೇ ಈಗ ಅವಳಿಗೆ ಶತ್ರುಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಆದರೂ, ಮನಸ್ಸು ತನ್ನ ಹಿಡಿತ ಮೀರಿ ಆ ದಿನಗಳಿಗೆ ಜಾರಿತು.
ಮದುವೆಯಾಗಿ ಒಂದು ವಾರವಾಗಿತ್ತು. ಅನಂತನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಆಗಲೂ ಅಂತರವಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅದೊಂದು ಹೊಸ ಸಂಬಂಧದ ನಾಚಿಕೆ, ಬಿಗುಮಾನವಿರಬಹುದೆಂದು ಸುಮಾ ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಳು. "ನಾವು ಹನಿಮೂನ್‌ಗೆ ಎಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗೋಣ?" ಎಂದು ಅವಳು ಕೇಳಿದಾಗ, ಅವನು ಯೋಚಿಸದೆ, "ನಿನಗೆ ಎಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟವೋ ಅಲ್ಲಿಗೆ," ಎಂದಿದ್ದ. ಅವಳ ಮನಸ್ಸೆಲ್ಲಾ ಹಿಮಾಲಯದ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನು ನೋಡುವ ತವಕದಲ್ಲಿತ್ತು. ಅವಳು 'ಮನಾಲಿ' ಎಂದಾಗ, ಅವನು ಮರುಮಾತನಾಡದೆ ಟಿಕೆಟ್ ಬುಕ್ ಮಾಡಿದ್ದ.
ಆ ದಿನಗಳು ಅವಳ ಬದುಕಿನ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ ಕ್ಷಣಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಮನಾಲಿಯ ತಣ್ಣನೆಯ ಗಾಳಿ, ಪೈನ್ ಮರಗಳ ಸುವಾಸನೆ, ಹಿಮದಿಂದ ಆವೃತವಾದ ಪರ್ವತ ಶಿಖರಗಳು... ಎಲ್ಲವೂ ಸ್ವಪ್ನದಂತಿತ್ತು. ಅನಂತ ಆಗ ಬೇರೆಯೇ ಮನುಷ್ಯನಾಗಿದ್ದ. ಅವನು ಅವಳ ಕೈ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಓಡಾಡುತ್ತಿದ್ದ, ಅವಳಿಗಾಗಿ ಬಿಸಿ ಬಿಸಿ ಕಾರ್ನ್ ತಂದುಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ, ಅವಳು ಚಳಿಯಲ್ಲಿ ನಡುಗಿದಾಗ ತನ್ನ ಜಾಕೆಟ್ ಹೊದಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಅವನು ಹೆಚ್ಚು ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವನ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಅವಳಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಮೃದುವಾದ ಭಾವವಿತ್ತು. ಆ ಭಾವವೇ ಅವಳಿಗೆ ಸಾಕಾಗಿತ್ತು.
ಒಂದು ಸಂಜೆ, ಸೋಲಾಂಗ್ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆಕಾಶ ಕೇಸರಿ, ಗುಲಾಬಿ ಮತ್ತು ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣಗಳಿಂದ ಚಿತ್ತಾರಗೊಂಡಿತ್ತು. ಪ್ರಕೃತಿಯ ಆ ಅದ್ಭುತವನ್ನು ಕಂಡು ಸುಮಾ ಮೂಕವಿಸ್ಮಿತಳಾಗಿದ್ದಳು.
"ಅನಂತ್, ನೋಡಿ... ಎಂಥಾ ಅದ್ಭುತ! ಇಡೀ ಆಕಾಶವೇ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಆದಂತಿದೆ. ದೇವರು ಎಂಥಾ ದೊಡ್ಡ ಕಲಾವಿದ ಅಲ್ವಾ?" ಅವಳು ಭಾವಪರವಶಳಾಗಿ ನುಡಿದಳು.
ಅವನ ದೃಷ್ಟಿ ಆಕಾಶದ ಕಡೆಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅವನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಭಾವೋದ್ವೇಗವಿರಲಿಲ್ಲ. "It's just light scattering. ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿರುವ ಕಣಗಳ ಮೇಲೆ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ಬಿದ್ದಾಗ, ಕಡಿಮೆ ತರಂಗಾಂತರದ ನೀಲಿ ಬೆಳಕು ಹೆಚ್ಚು ಚದುರಿಹೋಗುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಕಿರಣಗಳು ಹೆಚ್ಚು ದೂರ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವುದರಿಂದ, ಹೆಚ್ಚು ತರಂಗಾಂತರದ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಕೇಸರಿ ಬಣ್ಣಗಳು ಮಾತ್ರ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ. It's pure physics, Suma. ಇದರಲ್ಲಿ ದೇವರಾಗಲಿ, ಕಲೆಯಾಗಲಿ ಇಲ್ಲ," ಎಂದು ತರ್ಕಬದ್ಧವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದ.
ಆ ಕ್ಷಣ, ಅವಳೊಳಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಉತ್ಸಾಹ, ಸಂಭ್ರಮ ನೀರುಪಾಲಾಯಿತು. ಅವಳು ಅವನಿಂದ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದು ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ವರ್ಣನೆಯನ್ನಲ್ಲ, ಕೇವಲ ಅವಳ ಭಾವನೆಗೆ ಒಂದು ದನಿಗೂಡಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು. 'ಹೌದು, ಸುಂದರವಾಗಿದೆ' ಎಂಬ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಪದ ಸಾಕಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅವನ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ, ಅವಳ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಜಗತ್ತಿಗೂ ಅವನ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಜಗತ್ತಿಗೂ ನಡುವೆ ಇರುವ ಅಗಾಧವಾದ ಕಂದರವನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸಿತ್ತು.
ಅವಳು ಮೌನವಾದಳು. ಆ ದಿನ ರಾತ್ರಿ, ಹೋಟೆಲ್ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಅವಳು ಕೇಳಿದಳು, "ನನ್ನ ಮಾತುಗಳಿಂದ ನಿಮಗೆ ಬೇಸರವಾಯಿತೇ?"
"ಇಲ್ಲ, ಯಾಕೆ? ನೀನು ಕೇಳಿದ್ದು ನಿನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ, ನಾನು ಹೇಳಿದ್ದು ಸತ್ಯ. Emotions are temporary, facts are permanent," ಎಂದು ಹೇಳಿ ಅವನು ಲ್ಯಾಪ್ಟಾಪ್ ತೆರೆದು ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ.
ಆ ರಾತ್ರಿ, ಅವಳ ಮಧುಚಂದ್ರದ ಮೊದಲ ಬಿರುಕು ಮೂಡಿತ್ತು. ಅವಳು ಅವನ ಬೆನ್ನನ್ನೇ ನೋಡುತ್ತಾ ಮಲಗಿದ್ದಳು. ಅವನು ತನ್ನದೇ ಆದ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಯಾಗಿದ್ದ, ಆ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅವಳಿಗೆ ದಾರಿಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಅವಳು ಭರವಸೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ. 'ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಅವನನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು, ಈ ಶುಷ್ಕ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಭಾವನೆಗಳ ಚಿಲುಮೆಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಬಹುದು' ಎಂದು ಅವಳು ನಂಬಿದ್ದಳು.
ಟ್ರಂಕ್ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಿಂದ ತಲೆ ಎತ್ತಿದಾಗ ಸುಮಳ ಕಣ್ಣುಗಳು ತೇವವಾಗಿದ್ದವು. ಆ ದಿನದ ಅವನ ಮಾತುಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದ್ದವು. ಅವನ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅವಳ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಬೆಲೆಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅವಳ ಪ್ರೀತಿ, ಅವಳ ಕಾಮನೆ, ಅವಳ ದುಃಖ... ಎಲ್ಲವೂ ಅವನ ಪಾಲಿಗೆ ಕೇವಲ 'temporary emotions'.
ಸಂಜೆಗತ್ತಲು ಆವರಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಮನೆಯ ಕಾಲಿಂಗ್ ಬೆಲ್ ಸದ್ದು ಮಾಡಿತು. ಅನಂತ ಬಂದಿದ್ದ. ಅವಳು ಬಾಗಿಲು ತೆರೆದಳು. ಅವನು ಎಂದಿನಂತೆ ದಣಿದ ಮುಖದೊಂದಿಗೆ ಒಳಬಂದ. ಸೋಫಾದ ಮೇಲೆ ಬ್ಯಾಗ್ ಎಸೆದು, ಟೈ ಸಡಿಲಗೊಳಿಸುತ್ತಾ, "ಇವತ್ತು ಯಾಕೋ ತಲೆ ಸಿಕ್ಕಾಪಟ್ಟೆ ನೋಯುತ್ತಿದೆ. ಒಂದು ಸ್ಟ್ರಾಂಗ್ ಕಾಫಿ ಮಾಡು," ಎಂದನು.
ಸುಮಾಗೆ ಆ ದಿನ ಅವನನ್ನು ಬೇರೆಯದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಎದುರುಗೊಳ್ಳಬೇಕೆನಿಸಿತು. ಆ ಹಳೆಯ ನೆನಪುಗಳು ಅವಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಹಠವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದ್ದವು. ಅವಳು ಅಡುಗೆಮನೆಗೆ ಹೋಗಿ, ಕಾಫಿ ತಯಾರಿಸಿ ತಂದಳು. ಅವನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಕುಳಿತು, ಕಾಫಿ ಕಪ್ ಅವನ ಕೈಗಿತ್ತಳು.
"ತುಂಬಾ ಕೆಲಸವಿತ್ತೇ?" ಅವಳು ಮೃದುವಾಗಿ ಕೇಳಿದಳು.
"ಹ್ಮ್," ಅವನು ಕಾಫಿ ಹೀರುತ್ತಾ ಮೊಬೈಲ್ ನೋಡತೊಡಗಿದ.
"ಅನಂತ್..." ಅವಳು ಮತ್ತೆ ಕರೆದಳು.
"ಏನು?" ಅವನ ದೃಷ್ಟಿ ಮೊಬೈಲ್‌ನಿಂದ ಕದಲಲಿಲ್ಲ.
"ನಾವು... ನಾವು ಹೀಗೆಯೇ ಇರೋದಾ?" ಅವಳ ದನಿ ನಡುಗುತ್ತಿತ್ತು. "ನಮ್ಮ ನಡುವೆ ಏನೂ ಸರಿಯಿಲ್ಲ ಅಂತ ನಿಮಗನಿಸುತ್ತಿಲ್ಲವೇ?"
ಅವನು ತಟ್ಟನೆ ಅವಳತ್ತ ನೋಡಿದ. ಅವನ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಆಯಾಸದ ಜೊತೆಗೆ ಈಗ ಕಿರಿಕಿರಿಯೂ ಸೇರಿತ್ತು. "ಈಗ ಯಾಕೆ ಈ ವಿಷಯ? ನಾನು ಆಫೀಸ್‌ನಿಂದ ದಣಿದು ಬಂದಿದ್ದೇನೆ, ಸುಮಾ. ನನಗೆ ಶಾಂತಿ ಬೇಕು."
"ನನಗೂ ಶಾಂತಿಯೇ ಬೇಕು, ಅನಂತ್. ಆದರೆ ಈ ಮೌನದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಯಿಲ್ಲ, ಹಿಂಸೆ ಇದೆ. ಮದುವೆಯಾಗಿ ತಿಂಗಳುಗಳಾದವು. ನಾವು ಗಂಡ-ಹೆಂಡತಿಯರಂತೆ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದೇವೆಯೇ? ಇಬ್ಬರು ಅಪರಿಚಿತರು ಒಂದೇ ಸೂರಿನಡಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ, ಅಷ್ಟೇ." ಅವಳ ದನಿಯಲ್ಲಿ ನೋವು ಕಟ್ಟೆಯೊಡೆದಿತ್ತು.
ಅವನು ಕಾಫಿ ಕಪ್ ಅನ್ನು ಟೇಬಲ್ ಮೇಲೆ ರಭಸದಿಂದ ಇಟ್ಟ. "Look, Suma. ನಿನಗೆ ಏನು ಬೇಕು? ಹಣ? ಐಷಾರಾಮಿ ಜೀವನ? ಒಳ್ಳೆಯ ಮನೆ? ನಿನಗೆ ಬೇಕಾದ್ದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನಾನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. ನಿನ್ನನ್ನು ಯಾವತ್ತಾದರೂ ಯಾವುದಕ್ಕಾದರೂ ಬೇಡ ಎಂದಿದ್ದೇನೆಯೇ? ಮತ್ತೆ ಇನ್ನೇನು ಬೇಕು ನಿನಗೆ?"
"ನನಗೆ ವಸ್ತುಗಳು ಬೇಕಿಲ್ಲ, ಅನಂತ್. ನನಗೆ ನೀವು ಬೇಕು. ನಿಮ್ಮ ಸಮಯ ಬೇಕು. ಪ್ರೀತಿ ಬೇಕು," ಅವಳು ಅಳುತ್ತಾ ಹೇಳಿದಳು.
ಅವನು ವ್ಯಂಗ್ಯವಾಗಿ ನಕ್ಕ. "ಪ್ರೀತಿ? ಸಮಯ? ಇದೆಲ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನಿಜ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಬದುಕುವುದು ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳಿಂದ. ನಾನು ದಿನವಿಡೀ ದುಡಿಯುವುದು ಈ 'ಐಷಾರಾಮಿ ಜೀವನ'ವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲಿಕ್ಕೆ. ಮನೆಗೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಈ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಶಕ್ತಿ ನನಗಿಲ್ಲ. ದಯವಿಟ್ಟು ನನ್ನನ್ನು ನನ್ನ ಪಾಡಿಗೆ ಬಿಟ್ಟುಬಿಡು."
ಅವನ ಮಾತುಗಳು ಚಾಕುವಿನಂತೆ ಇರಿದವು. 'ಭಾವನಾತ್ಮಕ ನಾಟಕ'. ಅವಳ ಪ್ರೀತಿಯ ಹಂಬಲ, ಅವಳ ಒಂಟಿತನದ ನೋವು, ಅವಳ ಸಂಘರ್ಷ ಎಲ್ಲವೂ ಅವನಿಗೆ ಕೇವಲ ಒಂದು ನಾಟಕವಾಗಿ ಕಂಡಿತ್ತು.
ಸುಮಾ ಮತ್ತೆ ಮಾತನಾಡಲಿಲ್ಲ. ಅವಳೊಳಗಿದ್ದ ಕೊನೆಯ ಕಿಡಿಯೂ ಆರಿಹೋಯಿತು. ಅವಳು ಎದ್ದು ನಿಂತಳು. ಅವಳ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಭಾವನೆಯಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ಮತ್ತೆ ಕಲ್ಲಾಗಿದ್ದಳು. ಅವಳು ತನ್ನ ಕೋಣೆಯತ್ತ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದಳು.
"ಊಟಕ್ಕೆ ಕರೆಯುತ್ತೇನೆ," ಅಷ್ಟೇ ಹೇಳಿ ಅವಳು ಹೊರಟುಹೋದಳು.
ಅನಂತನು ಅವಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಕುಳಿತ. ಅವನಿಗೆ ತಾನು ಆಡಿದ ಮಾತುಗಳ ಕ್ರೌರ್ಯದ ಅರಿವಿತ್ತೋ ಇಲ್ಲವೋ, ಅವನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪದ ಯಾವ ಲಕ್ಷಣವೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಮತ್ತೆ ಮೊಬೈಲ್ ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡ.
ಆ ರಾತ್ರಿ, ಊಟದ ಮೇಜಿನ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಅದೇ ಮೌನ. ಇಬ್ಬರೂ ಒಂದೇ ಒಂದು ಮಾತನ್ನೂ ಆಡದೆ ಊಟ ಮುಗಿಸಿದರು. ಕೋಣೆಗೆ ಬಂದಾಗ, ಅವಳು ಎಂದಿನಂತೆ ಹಾಸಿಗೆಯ ತನ್ನ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಮಲಗಿದ್ದಳು. ಅವನು ಗೋಡೆಯತ್ತ ಮುಖ ಮಾಡಿ ಮಲಗಿದ.
ಕಿಟಕಿಯಿಂದ ಬೀದಿದೀಪದ ಬೆಳಕು ಅವರ ನಡುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇಂದು ಆ ಅಂತರ ಕೇವಲ ಭೌತಿಕವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಒಂದು ಸರಿಪಡಿಸಲಾಗದ ಕಂದರವಾಗಿತ್ತು. ಇಂದು ಅವಳು ಅವನ ಹೃದಯದ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಕೊನೆಯ ಬಾರಿಗೆ ತಟ್ಟಿದ್ದಳು, ಮತ್ತು ಆ ಬಾಗಿಲು ಎಂದಿಗೂ ತೆರೆಯುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಅವಳಿಗೆ ಖಚಿತವಾಗಿತ್ತು.
ಅವಳ ಕಣ್ಣುಗಳು ತೆರೆದೇ ಇದ್ದವು. ಆದರೆ ಆ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಈಗ ಕಣ್ಣೀರೂ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಕನಸೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಕೇವಲ ಒಂದು ಅಪಾರವಾದ, ತಳಸ್ಪರ್ಶಿಸಲಾಗದ ಶೂನ್ಯತೆ ತುಂಬಿತ್ತು. ಆ ಶೂನ್ಯತೆಯೇ ತನ್ನ ಮುಂದಿನ ಬದುಕಿನ ಸಂಗಾತಿ ಎಂದು ಅವಳು ಆ ರಾತ್ರಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡುಬಿಟ್ಟಳು. ಅವಳ ಹೋರಾಟ ಮುಗಿದಿತ್ತು. ಈಗ ಉಳಿದಿದ್ದು ಕೇವಲ ಶರಣಾಗತಿ.
ಆ ರಾತ್ರಿ, ಗೋಡೆಯತ್ತ ಮುಖ ಮಾಡಿ ಮಲಗಿದ ಅನಂತನಿಗೆ ಬೇಗ ನಿದ್ದೆ ಹತ್ತಿತು. ದಿನದ ದುಡಿಮೆಯ ದಣಿವು ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಜಂಜಾಟಗಳಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿದ್ದೆಯೊಂದೇ ಅವನಿಗೆ ದಾರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಸುಮಾಗೆ? ಅವಳ ಕಣ್ಣುಗಳು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ತೆರೆದಿದ್ದವು. ಕತ್ತಲೆಯಲ್ಲಿ, ಸೀಲಿಂಗ್ ಫ್ಯಾನ್ ನಿಧಾನವಾಗಿ ತಿರುಗುವುದು ಒಂದು ಲಯಬದ್ಧ ಶಬ್ದವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಆ ಶಬ್ದವನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಆವರಿಸಿದ್ದು ಸಾವಿನಂತಹ ಮೌನ.
ಅವನ ಮಾತುಗಳು ಅವಳ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. 'ಭಾವನಾತ್ಮಕ ನಾಟಕ'. ಈ ಆರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅವಳು ಚೆಲ್ಲಿದ ಕಣ್ಣೀರು, ತೋರಿದ ಪ್ರೀತಿ, ಮಾಡಿದ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಸಂಭ್ರಮದ ಆಚರಣೆಗಳು, ಅವನ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಎಲ್ಲವೂ ನಾಟಕವೇ? ಹಾಗಾದರೆ ಸತ್ಯ ಯಾವುದು? ಈ ಐಷಾರಾಮಿ ಮನೆ, ದುಬಾರಿ ಸೀರೆಗಳು, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಹಣ ಇದೇ ಸತ್ಯವೇ? ಅವಳಿಗೆ ನಗು ಬಂದಿತು, ಆದರೆ ಆ ನಗುವಿನಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಯಿರಲಿಲ್ಲ, ಕೇವಲ ಹತಾಶೆಯಿತ್ತು.
ಮದುವೆಯಾದ ಹೊಸದರಲ್ಲಿ ಅನಂತ ಹೀಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆಗ ಅವನ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಕನಸಿತ್ತು, ಅವಳ ಕೈ ಹಿಡಿದು ಭವಿಷ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದ. "ನಿನಗೆ ಏನು ಬೇಕೋ ಕೇಳು ಸುಮಾ, ಆಕಾಶದಿಂದ ನಕ್ಷತ್ರವನ್ನೇ ತಂದುಕೊಡುತ್ತೇನೆ," ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದ. ಅವಳು ನಕ್ಕು, "ನನಗೆ ನಕ್ಷತ್ರ ಬೇಡ, ನಿಮ್ಮ ಸಮಯ ಸಾಕು," ಎಂದಿದ್ದಳು. ಅಂದು ಅವನಿಗೆ ಆ ಮಾತು ಅರ್ಥವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಇಂದಿಗೂ ಅರ್ಥವಾಗಿಲ್ಲ. ಕಾಲ ಕಳೆದಂತೆ, 'ನಕ್ಷತ್ರ ತರುವುದು' ಎಂದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಹಣ ಸಂಪಾದಿಸುವುದು ಎಂದು ಅವನು ಭಾವಿಸಿದ. ಈ ಭರಾಟೆಯಲ್ಲಿ, ಸಮಯ ಕೇಳಿದ ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ಮರೆತೇಬಿಟ್ಟಿದ್ದ.
ಕಣ್ಣುಗಳು ಒಣಗಿದ್ದವು. ಅಳುವುದಕ್ಕೂ ಒಂದು ಮಿತಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಅಳುವಿನ ನಂತರ ಬರುವ ಮರುಕ, ನೋವು, ಸಿಟ್ಟು ಎಲ್ಲ ಭಾವನೆಗಳ ಸಾಗರವನ್ನು ದಾಟಿ ಅವಳು ಈಗ ಒಂದು ನಿರ್ಲಿಪ್ತ ದ್ವೀಪವನ್ನು ತಲುಪಿದ್ದಳು. ಅಲ್ಲಿ ಯಾವ ಭಾವನೆಗಳಿಗೂ ಜಾಗವಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಸುರಕ್ಷಿತವಾದ ಸ್ಥಳ. ನೋವು ತಟ್ಟದ, ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳಿಲ್ಲದ, ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಶಾಂತವಾದ ಸ್ಥಳ. ತಾನು ಕಲ್ಲಾಗುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕೆ ಅವಳಿಗೆ ಖುಷಿಯೂ ಆಗಲಿಲ್ಲ, ದುಃಖವೂ ಆಗಲಿಲ್ಲ. ಅದೊಂದು ಅನಿವಾರ್ಯ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿತ್ತು. ಬದುಕಲು, ಉಸಿರಾಡಲು ಅವಳು ಕಂಡುಕೊಂಡ ದಾರಿಯದು.
ಯಾವಾಗಲೋ ನಿದ್ದೆ ಆವರಿಸಿತು.
ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ಐದು ಗಂಟೆಗೆ ಅಲಾರಂ ಮೊಳಗುವ ಮೊದಲೇ ಸುಮಾಗೆ ಎಚ್ಚರವಾಯಿತು. ಅವಳು ಎಂದಿನಂತೆ ಎದ್ದು, ಸ್ನಾನ ಮುಗಿಸಿ ಅಡುಗೆಮನೆಗೆ ಬಂದಳು. ಅವಳ ಚಲನವಲನಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೂ ಆತುರವಿರಲಿಲ್ಲ, ನಿಧಾನವೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಯಂತ್ರದಂತೆ ಅವಳ ಕೈಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಕಾಫಿ ಡಿಕಾಕ್ಷನ್ ತಯಾರಾಯಿತು, ತರಕಾರಿಗಳು ಕತ್ತರಿಸಿ ಸಿದ್ಧವಾದವು, ಅನಂತನ ಲಂಚ್ ಬಾಕ್ಸ್‌ಗೆ ಅಡುಗೆ ತಯಾರಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಆರು ಗಂಟೆಗೆ ಅನಂತ ಎದ್ದು ಬಂದ. ಅವನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿಯ ಘಟನೆಯ ಯಾವ ಕುರುಹೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅವನ ಪ್ರಕಾರ, ಅದೊಂದು ಸಣ್ಣ ಜಗಳ, ಅಷ್ಟೇ. "ಕಾಫಿ," ಎಂದು ಕೇಳಿದ.
ಸುಮಾ ಅವನನ್ನು ನೋಡದೆ, "ಟೇಬಲ್ ಮೇಲಿದೆ," ಎಂದಳು. ಅವಳ ಧ್ವನಿ ಸಪಾಟಾಗಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಯಿರಲಿಲ್ಲ, ಮುನಿಸೂ ಇರಲಿಲ್ಲ.
ಅನಂತ ಕಾಫಿ ಹೀರುತ್ತಾ ಪೇಪರ್ ಓದತೊಡಗಿದ. ಎಂದಿನಂತೆ, ಸುಮಾ ಅವನಿಗೆ ಬಿಸಿ ಬಿಸಿ ದೋಸೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಳು. ಅವನು ತಿಂದು ಮುಗಿಸಿದ ಮೇಲೆ, ಅವಳು ಅವನ ಲಂಚ್ ಬಾಕ್ಸ್ ಪ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಿ, ಬ್ಯಾಗಿನ ಬಳಿ ಇಟ್ಟಳು. ಅವನು ಆಫೀಸಿಗೆ ಹೊರಡುವಾಗ, ಅವಳು ಬಾಗಿಲ ಬಳಿ ನಿಂತಿದ್ದಳು. ಆದರೆ ಅವನನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವಳ ದೃಷ್ಟಿ ಎಲ್ಲೋ ಶೂನ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಟ್ಟಿತ್ತು.
"ಹೋಗಿ ಬರುತ್ತೇನೆ," ಎಂದ ಅನಂತ.
ಅವಳು ತಲೆಯಾಡಿಸಿದಳೇ ಹೊರತು, "ಜಾಗ್ರತೆ" ಅಥವಾ "ಬೇಗ ಬನ್ನಿ" ಎಂಬ ಮಾತುಗಳು ಅವಳ ಬಾಯಿಂದ ಹೊರಡಲಿಲ್ಲ. ಅನಂತನಿಗೆ ಒಂದು ಕ್ಷಣ ವಿಚಿತ್ರ ಎನಿಸಿತು. ಪ್ರತಿ ದಿನ ಜಗಳವಾಡಿದ ಮರುದಿನವೂ, ಅವಳ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇರುತ್ತಿತ್ತು, ಒಂದು ಬೇಡಿಕೆ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇಂದು? ಅವಳ ಮುಖಭಾವ ಶೂನ್ಯವಾಗಿತ್ತು. 'ಸರಿ, ಅವಳ ಮುನಿಸು ಇನ್ನೂ ಇಳಿದಿಲ್ಲ,' ಎಂದು ತನಗೆ ತಾನೇ ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಅವನು ಹೊರಟುಹೋದ.
ಅವನು ಹೋದ ನಂತರ, ಸುಮಾ ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚಿದಳು. ಮನೆಯ ನಿಶಬ್ದ ಅವಳಿಗೆ ಕಿರಿಕಿರಿಯುಂಟುಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ, ಅದೊಂದು ರೀತಿಯ ಸಮಾಧಾನವನ್ನು ತಂದಿತು. ಈ ಮನೆಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಸ್ತುವೂ ಅನಂತನ ದುಡಿಮೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇಂದಿನಿಂದ, ಈ ಮನೆಯು ಅವಳ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ವೇದಿಕೆಯಾಗಬೇಕಿತ್ತು.
ಅವಳು ತನ್ನ ಕೋಣೆಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ, ಅವಳು ಮನೆಯ ಮೇಲಿದ್ದ ಸ್ಟೋರ್ ರೂಮ್ ಕಡೆಗೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದಳು. ವರ್ಷಗಳಿಂದ ತೆರೆಯದ ಆ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆದಾಗ, ಧೂಳು ಮತ್ತು ಹಳೆಯ ವಸ್ತುಗಳ ವಾಸನೆ ಅವಳನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಒಂದು ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ, ಹಳೆಯ ಟ್ರಂಕ್ ಒಂದಿತ್ತು. ಅವಳ ತವರು ಮನೆಯಿಂದ ತಂದಿದ್ದು.
ಅದನ್ನು ಎಳೆದು, ಧೂಳು ಒರೆಸಿ, ಬೀಗ ತೆಗೆದಳು. ಅದರೊಳಗೆ ಅವಳ ಭೂತಕಾಲ ಅಡಗಿತ್ತು. ಕಾಲೇಜು ದಿನಗಳ ಡೈರಿಗಳು, ಅವಳು ಬರೆದ ಕವಿತೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹ, ಮತ್ತು ಅವಳ ಪ್ರೀತಿಯ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಹಾಗೂ ಬಣ್ಣದ ಡಬ್ಬಿಗಳು. ಅವಳು ಒಬ್ಬ ಅದ್ಭುತ ಚಿತ್ರಗಾರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ಅವಳ ಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯೂ ಬಂದಿತ್ತು. ಮದುವೆಯ ನಂತರ, ಅನಂತನ 'ಐಷಾರಾಮಿ' ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಅವಳ ಕಲೆಗೆ ಜಾಗವೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. "ಇದರಿಂದ ಏನು ಬರುತ್ತದೆ? ಸಮಯ ವ್ಯರ್ಥ," ಎಂದು ಅವನು ಒಮ್ಮೆ ಹೇಳಿದ್ದು ಅವಳ ನೆನಪಿನಾಳದಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚೊತ್ತಿತ್ತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಅವಳು ಬ್ರಷ್ ಮುಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ.
ಸುಮಾ ಒಂದೊಂದೇ ವಸ್ತುವನ್ನು ಹೊರತೆಗೆದಳು. ಬಣ್ಣದ ಡಬ್ಬಿಗಳು ಒಣಗಿ ಹೋಗಿದ್ದವು, ಬ್ರಷ್‌ಗಳು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಒಂದು ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ದೊಡ್ಡ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಮಾತ್ರ ಇನ್ನೂ ಬಿಳುಪಾಗಿಯೇ ಇತ್ತು. ಅವಳು ಅದನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡಾಗ, ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅವಳ ಬೆರಳುಗಳಿಗೆ ಒಂದು ನವಚೇತನ ಸಿಕ್ಕಂತಾಯಿತು.
ಅವಳು ಆ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟ್ಯಾಂಡನ್ನು ಕೆಳಗೆ ತಂದಳು. ಮನೆಯ ದೊಡ್ಡ ಹಾಲ್‌ನ ಕಿಟಕಿಯ ಬಳಿ ಅದನ್ನು ಇರಿಸಿದಳು. ಹೊರಗಿನ ಬೆಳಕು ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಮೇಲೆ ಬೀಳುತ್ತಿತ್ತು. ಅವಳ ಬಳಿ ಹೊಸ ಬಣ್ಣಗಳಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಪೆನ್ಸಿಲ್ ಇತ್ತು. ಅವಳು ಆ ಬಿಳಿ ಹಾಳೆಯ ಮುಂದೆ ನಿಂತಳು. ಏನು ಬರೆಯಬೇಕು? ಏನು ಚಿತ್ರಿಸಬೇಕು?
ಅವಳ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಯಾವ ಚಿತ್ರವೂ ಮೂಡಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಕೂಡ ಅವಳ ಮನಸ್ಸಿನಂತೆಯೇ ಖಾಲಿಯಾಗಿತ್ತು. ಅವಳು ಹಾಗೆಯೇ ಗಂಟೆಗಟ್ಟಲೆ ನಿಂತಳು. ಹೊತ್ತು ಮುಳುಗುತ್ತಾ ಬಂದಿತು. ಕಿಟಕಿಯಿಂದ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಸೂರ್ಯನ ಕಿತ್ತಳೆ ಬಣ್ಣದ ಕಿರಣಗಳು ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದವು. ಆ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ, ಅವಳು ಪೆನ್ಸಿಲ್ ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡಳು.
ಅವಳ ಕೈ ತಾನಾಗಿಯೇ ಚಲಿಸತೊಡಗಿತು. ಅವಳು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಯಾವುದೇ ದೃಶ್ಯವನ್ನಲ್ಲ. ಅದೊಂದು ಭಾವ. ಮುಖವಿಲ್ಲದ, ಆಕಾರವಿಲ್ಲದ ಒಂದು ಹೆಣ್ಣಿನ ಆಕೃತಿ. ಆ ಆಕೃತಿಯು ಕಲ್ಲಿನಂತೆ ಕುಳಿತಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅದರ ಹೃದಯದ ಭಾಗದಿಂದ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಗಿಡ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಆ ಗಿಡಕ್ಕೆ ನೀರಿರಲಿಲ್ಲ, ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕು ನೇರವಾಗಿ ಬೀಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ, ಅದು ಹಠದಿಂದ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿತ್ತು.
ಅವಳು ಅದರಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಮಗ್ನಳಾಗಿದ್ದಳೆಂದರೆ, ಅನಂತ ಮನೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದೇ ಅವಳಿಗೆ ತಿಳಿಯಲಿಲ್ಲ.
ಅನಂತ ಮನೆಗೆ ಬಂದಾಗ, ಹಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಲೈಟ್ ಹಾಕಿರಲಿಲ್ಲ. ಕತ್ತಲಲ್ಲಿ, ಕಿಟಕಿಯ ಬಳಿ ಯಾರೋ ನಿಂತಂತೆ ಕಂಡಿತು. ಅವನು ಗಾಬರಿಯಿಂದ, "ಯಾರು?" ಎಂದು ಕೂಗಿದ.
"ನಾನು," ಸುಮಳ ಶಾಂತ ಧ್ವನಿ ಕೇಳಿಸಿತು.
ಅನಂತ ಲೈಟ್ ಹಾಕಿದ. ಅಲ್ಲಿ, ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಮುಂದೆ ನಿಂತಿದ್ದ ಸುಮಾಳನ್ನು ನೋಡಿ ಅವನಿಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಯಿತು. ಅವಳ ಕೂದಲು ಗಾಳಿಗೆ ಹಾರಾಡುತ್ತಿತ್ತು, ಅವಳ ಮುಖದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರವಾದ ಸಮಾಧಾನವಿತ್ತು. ಅವನು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನೋಡದ ಒಂದು ನೋಟವದು.
"ಇದೇನು?" ಎಂದು ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಕಡೆಗೆ ಕೈ ತೋರಿಸಿ ಕೇಳಿದ.
"ಚಿತ್ರ," ಅವಳು ಅಷ್ಟೇ ಹೇಳಿದಳು.
ಅವನು ಹತ್ತಿರ ಬಂದು ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿದ. ಅವನಿಗೆ ಅದರ ಅರ್ಥವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಕಲ್ಲಿನಂತಿರುವ ಹೆಣ್ಣು, ಅದರಿಂದ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಗಿಡ... "ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಈಗ ಯಾಕೆ ಶುರು ಮಾಡಿದ್ದೀಯಾ?" ಅವನ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಲಘು ಅಸಡ್ಡೆ ಇತ್ತು.
ಸುಮಾ ಅವನ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿದಳು. ಅವಳ ನೋಟದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ದೈನ್ಯತೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅದೊಂದು ಸ್ಥಿರವಾದ, ನೇರವಾದ ನೋಟವಾಗಿತ್ತು. "ಯಾಕೆಂದರೆ, ನನ್ನ ಭಾವನೆಗಳು ನಿಮಗೆ 'ನಾಟಕ' ಎನಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ ನನ್ನ ಕಲೆಗೆ ಅವು ಉಸಿರು. ನೀವು ನನ್ನನ್ನು ನನ್ನ ಪಾಡಿಗೆ ಬಿಡಲು ಹೇಳಿದಿರಿ. ನಾನು ಈಗ ನನ್ನ ಪಾಡಿಗೆ ಇರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ."
ಅವಳ ಮಾತುಗಳು ಚಾಕುವಿನಂತೆ ಇರಿಯಲಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ತಣ್ಣೀರನ್ನ ಅವನ ಮುಖಕ್ಕೆ ಎರಚಿದಂತಾದವು. ಅವನ ಬಳಿ ಉತ್ತರವಿಲ್ಲ. 'ಭಾವನಾತ್ಮಕ ನಾಟಕ' ಎಂದು ತಾನು ನಿನ್ನೆ ತಳ್ಳಿಹಾಕಿದ ಅವಳ ಪ್ರಪಂಚ, ಇಂದು ಅವನ ಕಣ್ಣ ಮುಂದೆ ಒಂದು ಬೇರೆಯದೇ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿತ್ತು. ಅವಳು ಅಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ಜಗಳವಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅವಳು ಮೊದಲಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದೂರ ಸರಿದು ನಿಂತಿದ್ದಳು.
"ಊಟ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಫ್ರೆಶ್ ಆಗಿ ಬನ್ನಿ," ಎಂದು ಹೇಳಿ ಸುಮಾ ಅಡುಗೆಮನೆಯತ್ತ ನಡೆದಳು. ಅವಳ ನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹೊಸ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವಿತ್ತು.
ಅನಂತ ಅಲ್ಲೇ ನಿಂತು ಆ ಪೆನ್ಸಿಲ್ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ. ಆ ಕಲ್ಲಿನ ಹೆಣ್ಣಿನ ಆಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಸುಮಾ ಕಂಡಳು. ಆದರೆ ಆ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಗಿಡ? ಅದು ಅವನಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗದ ಒಂದು ರಹಸ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ, ತನ್ನ ಐಷಾರಾಮಿ ಮನೆಯ ಗೋಡೆಗಳೊಳಗೆ ತನಗೆ ತಿಳಿಯದ ಒಂದು ಪ್ರಪಂಚವಿದೆ ಎಂಬ ಅರಿವು ಅವನಿಗೆ ಮೂಡತೊಡಗಿತು. ಆ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ತನಗೆ ಸ್ಥಾನವಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಭಯದ ಕಿಡಿ ಅವನಲ್ಲಿ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯಿತು.
ಅಂದು ರಾತ್ರಿ ಊಟದ ಮೇಜಿನ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಮೌನವಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈ ಮೌನ ನಿನ್ನೆಯಂತಿರಲಿಲ್ಲ. ನಿನ್ನೆಯ ಮೌನ ನೋವು ಮತ್ತು ಅಂತರದಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಇಂದಿನ ಮೌನವು ಸುಮಳ ಕಡೆಯಿಂದ ಶಾಂತವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅನಂತನ ಕಡೆಯಿಂದ ಗೊಂದಲದಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಒಂದು ಯುದ್ಧ ಮುಗಿದು, ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿಯ ಸಂಘರ್ಷದ ಆರಂಭದಂತಿತ್ತು ಆ ರಾತ್ರಿ.
ಊಟದ ಮೇಜಿನ ಮೇಲೆ ಎರಡು ತಟ್ಟೆಗಳಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಅವುಗಳ ನಡುವೆ ಮೈಲುಗಳ ಅಂತರವಿದ್ದಂತೆ ಅನಂತನಿಗೆ ಭಾಸವಾಯಿತು. ಎಂದಿನಂತೆ ಸುಮಾ ಅವನ ಊಟಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಾ ಕುಳಿತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ತನಗಾಗಿ ಬಡಿಸಿಕೊಂಡು, ಶಾಂತವಾಗಿ ಊಟ ಮಾಡಲು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದಳು. ಈ ಸಣ್ಣ ಬದಲಾವಣೆ ಕೂಡ ಅನಂತನಿಗೆ ಅರಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಷ್ಟವಾಯಿತು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಅವನು ಬರುವವರೆಗೂ ಅವಳು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದಳು, ಅವನು ಬಂದ ಮೇಲೆ ಬಿಸಿಬಿಸಿಯಾಗಿ ಬಡಿಸಿ, ಅವನ ಇಷ್ಟಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ವಿಚಾರಿಸುತ್ತಾ, ದಿನದ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು. ಆ ಕಥೆಗಳನ್ನೇ ಅವನು 'ನಾಟಕ' ಎಂದು ಜರಿದದ್ದು.
ಇಂದು ಮೇಜಿನ ಮೇಲೆ ನಿಶ್ಯಬ್ದವೇ ಮುಖ್ಯ ಅತಿಥಿಯಾಗಿತ್ತು. ಚಮಚ ತಟ್ಟೆಗೆ ತಾಗುವ ಸದ್ದು ಕೂಡ ಕರ್ಕಶವಾಗಿ ಕೇಳಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಅನಂತ ಏನಾದರೂ ಮಾತು ಆರಂಭಿಸಬೇಕೆಂದು ತಡಕಾಡಿದ."ಇವತ್ತು ಆಫೀಸಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಮೀಟಿಂಗ್ ಇತ್ತು. ಕ್ಲೈಂಟ್ಸ್ ತುಂಬಾ ಖುಷಿಯಾದರು," ಎಂದು ಹೇಳಿದ. ಅವನ ದನಿಯಲ್ಲಿ ಎಂದಿನ ಗರ್ವದ ಬದಲು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಅಳುಕಿತ್ತು."ಹೌದಾ, ಒಳ್ಳೇದಾಯಿತು," ಸುಮಾ ತಲೆ ಎತ್ತದೆ ಉತ್ತರಿಸಿದಳು. ಅವಳ ದನಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಸಾಹವಾಗಲಿ, ಆಸಕ್ತಿಯಾಗಲಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಕೇವಲ ಒಂದು ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗಿತ್ತು, ಸಂಭಾಷಣೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುವ ಆಹ್ವಾನವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.
ಅನಂತನಿಗೆ ಗಂಟಲಲ್ಲಿ ಏನೋ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಂಡಂತೆ ಆಯಿತು. ಅವನು ಊಟವನ್ನು ನೋಡಿದ. ಸಾಧಾರಣವಾದ ಅನ್ನ, ಸಾರು, ಪಲ್ಯ. ಅವನಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾದ ಪನೀರ್ ಬಟರ್ ಮಸಾಲಾ, ತುಪ್ಪದಲ್ಲಿ ಕರಿದ ಹೋಳಿಗೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ತನಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಅವನ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಅಡುಗೆ ಮಾಡಿದಂತೆ ಇತ್ತು, ಅವನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಲು ಅಲ್ಲ. ಈ ಅರಿವು ಅವನಿಗೆ ಮುಜುಗರವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು. ತಾನು ಅವಳ ಪ್ರೀತಿಯ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಎಷ್ಟು ಲಘುವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದೆ ಎಂದು ಅವನಿಗೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಅನ್ನಿಸಿತು.
ಊಟ ಮುಗಿಯಿತು. ಸುಮಾ ಎದ್ದು ತನ್ನ ತಟ್ಟೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಅಡುಗೆಮನೆಗೆ ನಡೆದಳು. ಅನಂತ ತಕ್ಷಣ, "ಇರು, ನಾನೂ ಬರುತ್ತೇನೆ," ಎಂದು ತನ್ನ ತಟ್ಟೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದ. ಇದು ಬಹುಶಃ ಇದೇ ಮೊದಲು. ಸುಮಾ ಒಂದು ಕ್ಷಣ ನಿಂತು ಅವನನ್ನು ನೋಡಿದಳು, ಅವಳ ನೋಟದಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ, ಕೃತಜ್ಞತೆಯೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. "ಪರವಾಗಿಲ್ಲ, ನಾನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ. ನೀವು ಹೋಗಿ," ಎಂದು ಹೇಳಿ ತನ್ನ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಮಗ್ನಳಾದಳು.
ಅವಳ ಆ 'ಪರವಾಗಿಲ್ಲ' ಎಂಬ ಪದದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಂತಿಮ ಗೆರೆ ಎಳೆದಂತಿತ್ತು. 'ನಿಮ್ಮ ಸಹಾಯ ನನಗೆ ಬೇಕಿಲ್ಲ' ಎಂಬ ಧ್ವನಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಅಡಗಿತ್ತು. ಅನಂತ ಸೋತವನಂತೆ ಹಾಲ್‌ಗೆ ಬಂದು ಸೋಫಾದ ಮೇಲೆ ಕುಸಿದ. ಟಿವಿ ರಿಮೋಟ್ ಕೈಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೂ ಅದನ್ನು ಆನ್ ಮಾಡಲು ಮನಸ್ಸು ಬರಲಿಲ್ಲ. ಅವನ ಕಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಆ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್‌ನತ್ತಲೇ ಹೊರಳುತ್ತಿದ್ದವು.
ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತಿನ ನಂತರ, ಅಡುಗೆಮನೆಯ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಿದ ಸುಮಾ ಹಾಲ್‌ಗೆ ಬಂದಳು. ಆದರೆ ಅವಳು ಸೋಫಾದತ್ತ ಬರಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ನೇರವಾಗಿ ತನ್ನ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಬಳಿ ಹೋಗಿ, ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಸ್ಟೂಲ್ ಎಳೆದುಕೊಂಡು ಅದರ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಳು. ಅವಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಪೆನ್ಸಿಲ್ ಇತ್ತು. ಹಾಲ್‌ನ ದೊಡ್ಡ ಲೈಟಿನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ, ಅವಳ ನೆರಳು ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದು, ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ಆಯಾಮ ನೀಡಿದಂತಿತ್ತು.
ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಮೇಲೆ ಪೆನ್ಸಿಲ್ ಗೀಚುವ ಸದ್ದು ಲಯಬದ್ಧವಾಗಿ ಕೇಳತೊಡಗಿತು. ಆ ಸದ್ದು ಅನಂತನ ಎದೆಯನ್ನು ಕೊರೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಮದುವೆಯಾದ ಹೊಸದರಲ್ಲಿ, ಸುಮಾ ಹೀಗೆಯೇ ತನ್ನ ಡೈರಿಯಲ್ಲಿ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಗೀಚುತ್ತಿದ್ದಳು. ಆಗಾಗ ಅವನಿಗೆ ಓದಲು ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಓದುತ್ತಿದ್ದ ಅವನು, ದಿನಕಳೆದಂತೆ ಕೆಲಸದ ಒತ್ತಡ, ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳ ನಡುವೆ ಅದನ್ನು 'ಹುಚ್ಚು' ಎಂದು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿದ್ದ. "ಈ ಕವಿತೆ, ಗಿತೆ ಬರೆದು ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬುತ್ತಾ? ನಾಲ್ಕು ಜನಕ್ಕೆ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವಂತ ಕೆಲಸ ಮಾಡು," ಎಂದು ಒಮ್ಮೆ ಗದರಿದ್ದ. ಅಂದಿನಿಂದ ಅವಳು ಬರೆಯುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ದಳು.
ಇಂದು, ಅವಳು ಮತ್ತೆ ತನ್ನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ದಾರಿಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಳು. ಆದರೆ ಈ ಬಾರಿ ಅವಳು ಅದನ್ನು ಅವನೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ತನ್ನದೇ ಆದ ಒಂದು ದ್ವೀಪವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಳು, ಮತ್ತು ಆ ದ್ವೀಪಕ್ಕೆ ಅವನಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವಿರಲಿಲ್ಲ.
ಅನಂತನಿಗೆ ತಡೆಯಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಎದ್ದು ಅವಳ ಬಳಿ ಹೋದ. ಅವಳ ಹಿಂದೆ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ ನಿಂತು, "ಸುಮಾ..." ಎಂದು ಮೆಲ್ಲಗೆ ಕರೆದ.ಅವಳು ಚಿತ್ರದಿಂದ ಕಣ್ಣೆತ್ತದೆ, "ಹೇಳಿ," ಎಂದಳು."ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನ
"ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನ..." ಎಂದು ವಾಕ್ಯವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಅವನು ತಡಬಡಾಯಿಸಿದ. "...ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದೀಯಾ. ನಾನು... ನಾನಿದನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿರಲಿಲ್ಲ."
ಸುಮಾ ಪೆನ್ಸಿಲ್‌ನಿಂದ ಒಂದು ಗೆರೆಯನ್ನು ಎಳೆದು ಮುಗಿಸಿದಳು. ನಂತರ, ನಿಧಾನವಾಗಿ ಅವನ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿದಳು. ಅವಳ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಕೋಪವಿರಲಿಲ್ಲ, ಸಂತೋಷವೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅದೊಂದು ನಿರ್ಲಿಪ್ತ ಭಾವ. "ಚೆನ್ನಾಗಿರುವುದು, ಚೆನ್ನಾಗಿಲ್ಲದಿರುವುದು ಆಮೇಲಿನ ಮಾತು. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ, ಇದು ನನಗನಿಸಿದ್ದನ್ನು ಹೇಳುವ ಒಂದು ದಾರಿ, ಅಷ್ಟೇ."
ಅವಳ ಉತ್ತರ ಅವನ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿಯೂ ಇಲ್ಲ, ಸ್ವೀಕರಿಸಿಯೂ ಇಲ್ಲ. ಅದು ಅವನ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೆ ಬೆಲೆ ಇಲ್ಲವೆಂಬಂತೆ ಧ್ವನಿಸಿತು. ಅನಂತನಿಗೆ ಏನು ಹೇಳಬೇಕೆಂದು ತೋಚಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಮತ್ತೆ ಚಿತ್ರದ ಕಡೆಗೆ ನೋಡಿದ. ಆ ರಹಸ್ಯ ಅವನನ್ನು ಕಾಡುತ್ತಿತ್ತು.
"ಆ ಗಿಡ... ಆ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಗಿಡ ಹೇಗೆ ಬರತ್ತೆ? ಅದರ ಅರ್ಥವೇನು?" ಅವನ ದನಿಯಲ್ಲಿ ಈಗ ಕುತೂಹಲವಿತ್ತು, ಅಸಡ್ಡೆಯಲ್ಲ. ಅದು ಅವಳ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅವನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮೊದಲ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿತ್ತು.
ಸುಮಾ ಒಂದು ಕ್ಷಣ ಮೌನವಾದಳು. ಅವಳು ಮತ್ತೆ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಅನ್ನು ನೋಡಿದಳು, ತನ್ನದೇ ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಹೊಸದಾಗಿ ನೋಡುವವಳಂತೆ. ನಂತರ ಅವಳು ಅನಂತನನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ನೋಡಿದಳು.
"ಕಲ್ಲು ಜೀವವಿಲ್ಲದ ವಸ್ತು ಅಂತ ನೀವು ಭಾವಿಸಿದ್ದೀರಾ?" ಅವಳು ಕೇಳಿದಳು.ಅನಂತ ಗಲಿಬಿಲಿಗೊಂಡ. "ಹೌದು... ಬಹುಶಃ.""ಇಲ್ಲ," ಅವಳು ಶಾಂತವಾಗಿ ಹೇಳಿದಳು. "ಈ ಕಲ್ಲು ನಾನು. ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಿಮ್ಮ ಮಾತುಗಳು, ನಿಮ್ಮ ಅಸಡ್ಡೆ, ನಿಮ್ಮ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳ ಭಾರಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕಿ ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಕಲ್ಲು. ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿದರೆ 'ನಾಟಕ' ಎನ್ನುವ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ, ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುವುದೇ ಸುರಕ್ಷಿತ ಎಂದು ನಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಹೆಣ್ಣು."
ಅನಂತನ ಎದೆ ಬಡಿತ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಅವಳ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪದವೂ ಸತ್ಯದ ಕನ್ನಡಿಯಾಗಿತ್ತು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವನದೇ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ ವಿಕಾರವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು.
ಸುಮಾ ಮುಂದುವರೆಸಿದಳು. "ಆದರೆ ಕಲ್ಲಿನೊಳಗೆ ಜೀವವಿರುತ್ತೆ. ಸಣ್ಣ ಬಿರುಕಿನಲ್ಲೂ ನೀರು ಜಿನುಗಿ, ಪಾಚಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತೆ. ನನ್ನೊಳಗೆ ಸತ್ತುಹೋಗಿದೆ ಎಂದು ನೀವು ಭಾವಿಸಿದ್ದ ನನ್ನ ಭಾವನೆಗಳು, ನನ್ನ ಆಸೆಗಳು, ನನ್ನ ಕಲೆ... ಅವೇ ಈ ಗಿಡ. ನೀವು ನಿನ್ನೆ 'ನನ್ನನ್ನು ನನ್ನ ಪಾಡಿಗೆ ಬಿಡು' ಎಂದು ಹೇಳಿದಾಗ, ಆ ಬಿರುಕಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಗಾಳಿ, ಬೆಳಕು ಸಿಕ್ಕಿತು. ಈಗ ಅದು ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುತ್ತಿದೆ."
ಅವಳ ಮಾತುಗಳು ಅವನ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಸುತ್ತಿಗೆಯಿಂದ ಹೊಡೆದಂತಾದವು. ತಾನು ಕೋಪದಲ್ಲಿ ಆಡಿದ ಒಂದು ಮಾತು, ಅವಳಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಯ ದಾರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಅರಿವು ಅವನನ್ನು ಬೆಚ್ಚಿಬೀಳಿಸಿತು. ಅವನು ಅವಳನ್ನು ಬಂಧಿಸಿದ್ದ, ಮತ್ತು ಅವನೇ ತಿಳಿಯದೆ ಅವಳಿಗೆ ಬೀಗದ ಕೈಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದ.
"ಈ ಗಿಡಕ್ಕೆ ಈಗ ನಿಮ್ಮ ಅನುಮತಿಯಾಗಲಿ, ಮೆಚ್ಚುಗೆಯಾಗಲಿ ಬೇಕಿಲ್ಲ," ಅವಳ ದನಿ ಸ್ಥಿರವಾಗಿತ್ತು. "ಅದಕ್ಕೆ ಬೇಕಿರುವುದು ಬದುಕಲು ಜಾಗ, ಅಷ್ಟೇ."
ಈ ಮಾತುಗಳು ಅನಂತನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನೇ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದವು. ಈ ಮನೆಯಲ್ಲಿ, ಈ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ, ಅವಳು ತನಗಾಗಿ ಒಂದು 'ಜಾಗ'ವನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದಳು. ಆ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ತನಗೇ ಸ್ಥಾನವಿಲ್ಲವೇನೋ ಎಂಬ ಭಯ ಅವನನ್ನು ಆವರಿಸಿತು.
ಸುಮಾ ಮತ್ತೆ ತನ್ನ ಚಿತ್ರದ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿದಳು. ಅವಳ ಪೆನ್ಸಿಲ್ ಮತ್ತೆ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಮೇಲೆ ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆ ಚಲಿಸತೊಡಗಿತು. ಸಂಭಾಷಣೆ ಮುಗಿದಿತ್ತು. ಅವಳು ತನ್ನ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ್ದಳು.
ಅನಂತ ಅಲ್ಲಿಂದ ಮೆಲ್ಲಗೆ ಕಾಲುತೆಗೆದು ತನ್ನ ಕೋಣೆಯತ್ತ ನಡೆದ. ಮನೆಯ ಪ್ರತಿ ವಸ್ತುವೂ ಅವನನ್ನು ಅಣಕಿಸುವಂತೆ ಕಂಡಿತು. ಅವನು ಖರೀದಿಸಿದ ದುಬಾರಿ ಸೋಫಾ, ಗೋಡೆಯ ಮೇಲಿನ ಅಮೂರ್ತ ಪೇಂಟಿಂಗ್, ಇಟಾಲಿಯನ್ ಮಾರ್ಬಲ್ ನೆಲ... ಎಲ್ಲವೂ ನಿರ್ಜೀವವಾಗಿ ಕಂಡವು. ಜೀವಂತಿಕೆ ಇದ್ದದ್ದು ಹಾಲ್‌ನ ಆ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಮತ್ತು ಪೆನ್ಸಿಲ್ ಹಿಡಿದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಬಳಿ.
ತನ್ನ ಕೋಣೆಗೆ ಬಂದು ಹಾಸಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತ. ಎಂದೂ ಇಲ್ಲದ ಒಂಟಿತನ ಅವನನ್ನು ಸುತ್ತುವರಿಯಿತು. ಈ ಮನೆಯ ಯಜಮಾನ ತಾನಾಗಿದ್ದರೂ, ಇಂದು ತಾನೊಬ್ಬ ಅತಿಥಿಯಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಸುಮಾ ಅವನಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು - ಅವನ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಇಸ್ತ್ರಿ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಅವನಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾದ ಅಡುಗೆ ಮಾಡುವವರೆಗೆ. ಆದರೆ ಅವೆಲ್ಲವೂ 'ಕರ್ತವ್ಯ'ದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತೇ ಹೊರತು, ಪ್ರೀತಿಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲವೇ? ತಾನು ಅವಳ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಕರ್ತವ್ಯವೆಂದು ಭಾವಿಸಿ, ಅವಳ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ನಾಟಕವೆಂದು ಜರಿದು, ಅವಳ ಆತ್ಮವನ್ನೇ ಕಲ್ಲಾಗಿಸಿದ್ದನೇ?
ಅವನಿಗೆ ಮದುವೆಯಾದ ಮೊದಲ ದಿನಗಳು ನೆನಪಾದವು. ಸುಮಾ ಎಷ್ಟು ಲವಲವಿಕೆಯಿಂದ ಇದ್ದಳು. ಅವಳ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಕನಸುಗಳಿದ್ದವು. ಅವಳು ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ವಿಷಯಗಳಿಗೂ ಖುಷಿಪಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಮಳೆಯಲ್ಲಿ ನೆನೆಯೋಣ ಎಂದಾಗ, "ಶೀತ ಆಗುತ್ತೆ, ಹುಚ್ಚುತನ ಬಿಡು," ಎಂದಿದ್ದ. ಅವಳು ಬರೆದ ಕವಿತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದಾಗ, "ಇದರಿಂದೇನು ಪ್ರಯೋಜನ?" ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದ. ಅವಳು ಹೊಸದಾಗಿ ಏನಾದರೂ ಕಲಿಯಬೇಕೆಂದಾಗ, "ಮನೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಕಾಗುವುದಿಲ್ಲವೇ?" ಎಂದು ಅವಳ ಆಸೆಯನ್ನು ಚಿವುಟಿ ಹಾಕಿದ್ದ.
ಪ್ರತಿ ಬಾರಿಯೂ ಅವಳು ತನ್ನ ಸಂತೋಷದ ಸಣ್ಣ ತುಣುಕನ್ನು ಅವನ ಮುಂದೆ ಇಟ್ಟಾಗ, ಅವನು ಅದನ್ನು ತನ್ನ ಅಹಂಕಾರದ ಕಾಲಡಿಯಲ್ಲಿ ಜಜ್ಜಿ ಹಾಕಿದ್ದ. ಅವಳ ಗೆಳತಿಯರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರವಾಸ ಹೋಗುವ ಆಸೆಯನ್ನು "ಅದೆಲ್ಲಾ ನಮ್ಮ ಸ್ಟೇಟಸ್‌ಗೆ ಸರಿಹೊಂದುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದ. ಅವಳು ಸಣ್ಣದಾಗಿ ಗಾರ್ಡನಿಂಗ್ ಶುರುಮಾಡಿದಾಗ, "ಮಣ್ಣು, ಕೆಸರು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಮನೆ ಹಾಳು ಮಾಡಬೇಡ" ಎಂದು ಗದರಿದ್ದ. ಅವಳ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಹಜ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನೂ ಅವನು ತನ್ನ ಅನುಕೂಲಕ್ಕೆ, ತನ್ನ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಅಳೆದು, ತೂಗಿ, ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದ. ಈ ಅರಿವು ಅವನಿಗೆ ಚೇಳಿನಂತೆ ಕುಟುಕಿತು.
ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಅವನಿಗೆ ನಿದ್ದೆ ಬರಲಿಲ್ಲ. ಕೋಣೆಯ ಹವಾನಿಯಂತ್ರಕದ ಸದ್ದು ಕೂಡ ಅವನ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಗುಂಯ್‌ಗುಡುತ್ತಿತ್ತು. ಹೊರಗೆ, ಹಾಲ್‌ನಿಂದ ಆಗಾಗ ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿದ್ದ ಪೆನ್ಸಿಲ್ ಗೀಚುವ ಸದ್ದು, ಅವನ ಸೋಲಿನ ಸಂಗೀತದಂತೆ ಕೇಳುತ್ತಿತ್ತು. ಆ ಸದ್ದು ನಿಂತಾಗ, ಮನೆಯ ನಿಶ್ಯಬ್ದವು ಅವನನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿನ್ನುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಮನೆಯ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ತಾನೇ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದು, ಆದರೆ ಇಂದು ಆ ಗೋಡೆಗಳೇ ತನ್ನನ್ನು ಬಂಧಿಖಾನೆಯಲ್ಲಿಟ್ಟಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಸುಮಾ ತನ್ನದೇ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ವಿಹರಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ತಾನು ಮಾತ್ರ ಈ ಐಷಾರಾಮಿ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಒಂಟಿಯಾಗಿದ್ದೆ.
ಬೆಳಗ್ಗೆ ಎದ್ದಾಗ, ಅವನ ಹಾಸಿಗೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಎಂದಿನಂತೆ ಕಾಫಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅದೊಂದು ಸಣ್ಣ ವಿಷಯ, ಆದರೆ ಆ ಖಾಲಿ ಜಾಗ ಅವನಿಗೆ ದೊಡ್ಡದೊಂದು ಸತ್ಯವನ್ನು ಸಾರಿ ಹೇಳುತ್ತಿತ್ತು. ಅವನು ಎದ್ದು ಹಾಲ್‌ಗೆ ಬಂದ. ಕಿಟಕಿಯ ಬಳಿ, ಮುಂಜಾನೆಯ ಹೊಂಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಸುಮಾ ಕುಳಿತಿದ್ದಳು. ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಚಿತ್ರ ಬಿಡಿಸಿ ದಣಿದಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಅವಳ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಆಯಾಸದ ಬದಲು ಒಂದು ಹೊಸ ಹೊಳಪಿತ್ತು. ಅವಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಸ್ಕೆಚ್‌ಪ್ಯಾಡ್, ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಪ್ ಚಹಾ. ಅವಳು ಹೊರಗಿನ ಜಗತ್ತನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ, ಏನನ್ನೋ ತನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ರೂಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಳು. ಅವನ ಆಗಮನವನ್ನು ಅವಳು ಗಮನಿಸಿದಂತೆಯೂ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ.
ಅನಂತನಿಗೆ ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವವೇ ಕಳೆದುಹೋದಂತೆ ಅನ್ನಿಸಿತು. ಈ ಮನೆಯಲ್ಲಿ, ಈ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ, ಈ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ತಾನು ಯಾರು? ಅವಳ ಪತಿಯೇ? ಈ ಮನೆಯ ಯಜಮಾನನೇ? ಅಥವಾ ಅವಳ ಹೊಸ ಪ್ರಪಂಚದ ಹೊರಗೆ ನಿಂತಿರುವ ಒಬ್ಬ ಅಪರಿಚಿತನೇ?
ಅವನು ಅಡುಗೆಮನೆಗೆ ಹೋಗಿ ತನಗಾಗಿ ಕಾಫಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ. ಫಿಲ್ಟರ್ ಎಲ್ಲಿಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ, ಕಾಫಿ ಪುಡಿಯ ಡಬ್ಬ ಯಾವುದು ಎಂದು ಹುಡುಕಲು ಕೆಲವು ನಿಮಿಷಗಳೇ ಬೇಕಾದವು. ಕೊನೆಗೂ ಕಾಫಿ ತಯಾರಿಸಿ ಕಪ್ ಹಿಡಿದು ಹಾಲ್‌ಗೆ ಬಂದಾಗ, ಸುಮಾ ಅಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ತನ್ನ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಮಲಗುವ ಕೋಣೆಗೆ ಹೋಗಿದ್ದಳು.
ಅವನು ಬಾಗಿಲ ಬಳಿ ನಿಂತು ನೋಡಿದ. ಅವಳು ಕೋಣೆಯ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದ, ಹೆಚ್ಚು ಬಳಕೆಯಾಗದಿದ್ದ ಒಂದು ಮೇಜನ್ನು ತನ್ನ ಸ್ಟುಡಿಯೋ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದ್ದಳು. ಕಿಟಕಿಯಿಂದ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಬೆಳಕು ನೇರವಾಗಿ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಮೇಲೆ ಬೀಳುತ್ತಿತ್ತು. ಅವಳು ತನ್ನದೇ ಆದ ಒಂದು ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಳು. ಅನಂತನಿಗೆ ಆ ಕೋಣೆಯೊಳಗೆ ಕಾಲಿಡಲೂ ಸಂಕೋಚವಾಯಿತು. ತಾನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರೆ ಅವಳ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಕದಡಿದಂತೆ ಆಗಬಹುದೆಂಬ ಹೊಸದೊಂದು ಅಳುಕು ಅವನಲ್ಲಿ ಮೂಡಿತ್ತು.
ಅವನು ತನ್ನ ಕಚೇರಿಗೆ ಹೊರಡಲು ಸಿದ್ಧನಾದ. ಎಂದಿನಂತೆ ಅವಳು ಅವನ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ ಇಟ್ಟಿದ್ದಳು, ಅವನ ಪರ್ಸ್, ಕರವಸ್ತ್ರ ಎಲ್ಲವೂ ಜಾಗದಲ್ಲಿತ್ತು. ಕರ್ತವ್ಯ ಚ್ಯುತಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಆತ್ಮವಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಯಾಂತ್ರಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅವನು ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಡುವಾಗ, "ಹೋಗಿ ಬರುತ್ತೇನೆ," ಎಂದು ಹೇಳಿದ. ಕೋಣೆಯೊಳಗಿನಿಂದ, "ಸರಿ," ಎಂಬಷ್ಟೇ ಉತ್ತರ ಬಂತು. 'ಜಾಗ್ರತೆ' ಎಂಬ ಕಾಳಜಿಯ ಮಾತು ಇರಲಿಲ್ಲ.
ದಿನವಿಡೀ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು ನಿಲ್ಲಲಿಲ್ಲ. ನಿನ್ನೆ ಕ್ಲೈಂಟ್ ಮೀಟಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕ ಯಶಸ್ಸು ಇಂದು ನಿರರ್ಥಕವೆನಿಸಿತು. ಅವನ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಆ ಕಲ್ಲಿನ ಹೆಣ್ಣು ಮತ್ತು ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಗಿಡವೇ ಸುತ್ತುತ್ತಿತ್ತು. ಆ ಗಿಡ ಬೆಳೆದು ದೊಡ್ಡ ಮರವಾದರೆ, ಆ ಕಲ್ಲು ಒಡೆದುಹೋಗುವುದೇ? ಆ ಕಲ್ಲು ತಾನೇ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ್ದು, ಅದು ಒಡೆದುಹೋದರೆ ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವವೂ ಪುಡಿಯಾಗುವುದೇ? ಈ ಯೋಚನೆಗಳು ಅವನನ್ನು ಇನ್ನಿಲ್ಲದಂತೆ ಕಾಡಿದವು.
ಸಂಜೆ ಬೇಗನೇ ಮನೆಗೆ ಮರಳಿದ. ಏನಾದರೂ ಬದಲಾಗಿರಬಹುದೆಂಬ ಸಣ್ಣ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಅವನಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದರೆ ಮನೆಗೆ ಬಂದಾಗ, ಹಾಲ್ ಖಾಲಿಯಾಗಿತ್ತು. ಕೋಣೆಯ ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚಿತ್ತು. ಒಳಗಿನಿಂದ ಯಾವುದೇ ಸದ್ದು ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಬಾಗಿಲನ್ನು ಮೆಲ್ಲಗೆ ತಟ್ಟಿದ."ಸುಮಾ?"
ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತಿನ ನಂತರ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆಯಿತು. ಅವಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಪೆನ್ಸಿಲ್ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಒಂದು ಪುಸ್ತಕವಿತ್ತು. ಅವಳ ಮುಖದಲ್ಲಿ ದಣಿವಿತ್ತು, ಆದರೆ ಸಮಾಧಾನವಿತ್ತು."ಏನಾದರೂ ಬೇಕಿತ್ತಾ?" ಅವಳು ಕೇಳಿದಳು.
ಅವಳ ಪ್ರಶ್ನೆ ಅವನನ್ನು ಇರಿಯಿತು. 'ಏನಾದರೂ ಬೇಕಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ನಾನು ನಿನ್ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಬೇಕೇ?' ಎಂದು ಕೇಳಬೇಕೆನಿಸಿತು. ಆದರೆ ಕೇಳಲಿಲ್ಲ."ಇಲ್ಲ... ಸುಮ್ಮನೆ. ಏನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆ?""ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಓದುತ್ತಿದ್ದೆ. ಛಾಯಾ-ಬೆಳಕಿನ ತಂತ್ರಗಳ ಬಗ್ಗೆ," ಅವಳು ಸರಳವಾಗಿ ಉತ್ತರಿಸಿದಳು.
ಅವಳು ತನ್ನ ಕಲೆಯನ್ನು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾಳೆಂದು ಅವನಿಗೆ ಅರಿವಾಯಿತು. ಇದು ಕೇವಲ ಸಮಯ ಕಳೆಯುವ ಹವ್ಯಾಸವಲ್ಲ, ಇದೊಂದು ಶ್ರದ್ಧಾಪೂರ್ವಕ ಅಧ್ಯಯನ."ನಾನು... ನಾನು ನಿನಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದೇ? ನಿನಗೆ ಬೇಕಾದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್, ಬಣ್ಣಗಳು, ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ತರಿಸಿಕೊಡುತ್ತೇನೆ. ನಿನಗಾಗಿ ಒಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸ್ಟುಡಿಯೋ ರೂಮ್ ಕೂಡ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಬಹುದು," ಅವನು ತನ್ನ ಎಂದಿನ ಅಭ್ಯಾಸದಂತೆ, ಹಣದಿಂದ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ.
ಸುಮಾ ಅವನನ್ನು ಒಂದು ಕ್ಷಣ ನೋಡಿದಳು. ಅವಳ ತುಟಿಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಕ್ಷೀಣವಾದ, ವಿಷಾದದ ನಗೆ ಮೂಡಿತು. "ಧನ್ಯವಾದಗಳು. ಆದರೆ ನನಗೆ ದುಬಾರಿ ವಸ್ತುಗಳ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಈ ಪೆನ್ಸಿಲ್ ಮತ್ತು ಕಾಗದವೇ ಸಾಕು. ನೀವು ಕೊಡುವ ಸ್ಟುಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಕಲೆಗೆ ಜೀವ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಬೇಕಿರುವುದು ನನ್ನದೇ ಆದ ಜಾಗ ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ. ಅದನ್ನು ನಾನು ಈಗಾಗಲೇ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ."
ಅವಳ ಉತ್ತರ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ಅವನ ಹಣ, ಅವನ ಐಶ್ವರ್ಯ ಅವಳ ಹೊಸ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ಅನಗತ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಅವನು ನೀಡಬಲ್ಲ ಯಾವುದೂ ಅವಳಿಗೆ ಬೇಕಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಸತ್ಯವು ಅನಂತನನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಶ್ಯಕ್ತನನ್ನಾಗಿಸಿತು.
ಅವನು ಸೋತವನಂತೆ ಸೋಫಾದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತ. ಸುಮಾ ಅಡುಗೆಮನೆಗೆ ಹೋಗಿ ತನಗಾಗಿ ಚಹಾ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬಂದಳು. ಅವಳು ಅವನಿಗೆ ಕೇಳಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ತನ್ನ ಕಪ್ ಹಿಡಿದು ಮತ್ತೆ ತನ್ನ ಕೋಣೆಗೆ ಹೋಗಲು ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದಳು.
"ಸುಮಾ, ಒಂದು ನಿಮಿಷ," ಅನಂತನ ದನಿ ದೈನ್ಯತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು.ಅವಳು ನಿಂತಳು."ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತು ಕೂರಬಹುದೇ? ದಯವಿಟ್ಟು."
ಅವನ ದನಿಯಲ್ಲಿನ ಆರ್ದ್ರತೆ ಅವಳನ್ನು ತಲುಪಿದಂತೆ ಕಂಡಿತು. ಅವಳು ಎದುರಿನ ಸೋಫಾದ ಮೇಲೆ, ಅಂತರ ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಕುಳಿತಳು.
"ನನಗೆ... ನನಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತಿದೆ. ನಾನು ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ," ಅವನು ತೊದಲಿದ. "ನಾನು ನಿನ್ನನ್ನು, ನಿನ್ನ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಗೌರವಿಸಲಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ಪ್ರಪಂಚವೇ ಸರಿ, ನನ್ನ ಯೋಚನೆಗಳೇ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ಕ್ಷಮಿಸು..."
ಸುಮಾ ಮೌನವಾಗಿ ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದಳು. ಅವಳ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಭಾವ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ.
"ಆದರೆ ಈಗ... ಈಗ ನೀನು ಹೀಗೆ ದೂರ ಸರಿದರೆ ನಾನು ಹೇಗೆ ಬದುಕಲಿ? ಈ ಮನೆ, ಈ ಜೀವನ... ನೀನಿಲ್ಲದೆ ಎಲ್ಲವೂ ಅರ್ಥಹೀನ," ಅವನ ಕಣ್ಣಂಚುಗಳು ಒದ್ದೆಯಾದವು.
ಸುಮಾ ಆಳವಾದ ಉಸಿರೆಳೆದಳು. "ಅನಂತ್, ನೀವು ನನ್ನನ್ನು ಕ್ಷಮೆ ಕೇಳುತ್ತಿರುವುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ತಪ್ಪಿಗಾಗಿ ಅಲ್ಲ. ಆ ತಪ್ಪಿನಿಂದಾಗಿ ಈಗ ನಿಮಗೆ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಒಂಟಿತನಕ್ಕಾಗಿ. ನೀವು ಬದಲಾಗಲು ಬಯಸುತ್ತಿರುವುದು ನನಗಾಗಿ ಅಲ್ಲ, ನಿಮ್ಮ ಸಮಾಧಾನಕ್ಕಾಗಿ."
ಅವಳ ಮಾತುಗಳು ಚಾಕುವಿಗಿಂತ ಹರಿತವಾಗಿದ್ದವು, ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ಸತ್ಯವಾಗಿದ್ದವು.
"ನಾನು ದೂರ ಸರಿಯುತ್ತಿಲ್ಲ," ಅವಳು ಮುಂದುವರೆಸಿದಳು. "ನಾನು ನನ್ನ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರ, ನಾನು 'ನಾನು' ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮತ್ತೆ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಆ ಕಲ್ಲಿನ ಹೆಣ್ಣು ಈಗ ಗಿಡವನ್ನು ಪೋಷಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಆ ಗಿಡಕ್ಕೆ ಈಗ ನೀರು, ಗೊಬ್ಬರ, ಆರೈಕೆ ಬೇಕು. ನನ್ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಗಮನ ಈಗ ಅದರ ಮೇಲಿದೆ. ಅದನ್ನು ಮತ್ತೆ ಒಣಗಿಹೋಗಲು ಬಿಡಲು ನಾನು ಸಿದ್ಧಳಿಲ್ಲ."
ಅವಳು ಎದ್ದು ನಿಂತಳು. "ನಿಮಗೂ ನಿಮ್ಮದೇ ಆದ ಗಿಡವಿರಬಹುದು, ಅನಂತ್. ಅದನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಳ್ಳಿ. ಬೇರೆಯವರ ಗಿಡವನ್ನು ಕೀಳುವುದರಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅದರ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಬದುಕುವುದರಲ್ಲಿ ಅರ್ಥವಿಲ್ಲ."
ಅಷ್ಟು ಹೇಳಿ ಅವಳು ತನ್ನ ಕೋಣೆಯತ್ತ ನಡೆದಳು. ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚುವ ಸದ್ದು ಅಂತಿಮ ತೀರ್ಪಿನಂತೆ ಕೇಳಿಸಿತು.
ಅನಂತ ಒಬ್ಬನೇ ಆ ದೊಡ್ಡ ಹಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದ. ಅವಳ ಮಾತುಗಳು ಅವನ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. 'ನಿಮಗೂ ನಿಮ್ಮದೇ ಆದ ಗಿಡವಿರಬಹುದು'. ತನ್ನ ಗಿಡ ಯಾವುದು? ತನ್ನ ಯಶಸ್ಸು, ತನ್ನ ಹಣ, ತನ್ನ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯೇ? ಆದರೆ ಅವೆಲ್ಲವೂ ಇಂದು ಅವನಿಗೆ ಸಂತೋಷ ಕೊಡುವ ಬದಲು, ಅವನ ಒಂಟಿತನವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದವು.
ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ, ಅನಂತನಿಗೆ ತನ್ನ ಬಗ್ಗೆಯೇ ಅಸಹ್ಯ ಮೂಡಿತು. ಅವನು ಸುಮಾಳನ್ನು ಕಲ್ಲಾಗಿಸಿದ್ದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ತನ್ನೊಳಗಿನ ಮನುಷ್ಯನನ್ನೂ ಕೊಂದು ಹಾಕಿದ್ದ. ಪ್ರೀತಿಸಲು, ಕಾಳಜಿ ತೋರಲು, ಇನ್ನೊಬ್ಬರ ಸಂತೋಷದಲ್ಲಿ ಸಂತಸಪಡಲು ಅವನಿಗೆ ಮರೆತುಹೋಗಿತ್ತು.
ಅವನ ದೃಷ್ಟಿ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್‌ನತ್ತ ಹರಿಯಿತು. ಆ ಕಲ್ಲಿನ ಹೆಣ್ಣು ಮತ್ತು ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಗಿಡ. ಅದು ಕೇವಲ ಸುಮಾಳ ಕಥೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಅವನಿಗೆ ಒಂದು ಅವಕಾಶದಂತೆ ಕಂಡಿತು. ಆ ಕಲ್ಲನ್ನು ಒಡೆದು, ತನ್ನೊಳಗಿನ ಭಾವನೆಗಳಿಗೂ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಬೇಕೆ? ಆ ಗಿಡವನ್ನು ತಾನೂ ಪೋಷಿಸಬಹುದೇ?
ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು, ಆ ಗಿಡದ ಬಳಿ ಹೋಗಲು ತಾನು ಅರ್ಹತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಬೇಕಿತ್ತು. ಆ ಅರ್ಹತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸುವ ದಾರಿ ಸುಲಭವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಕ್ಷಮೆಯಾಚನೆಯಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುವ ದಾರಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಅದು ಆತ್ಮಶೋಧನೆಯಿಂದ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಬದಲಾವಣೆಯಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಬೇಕಾದ ದೀರ್ಘ ಪಯಣವಾಗಿತ್ತು. ಆ ಪಯಣವನ್ನು ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಸಾಗಿಸುವ ಧೈರ್ಯವನ್ನು ಅವನು ಕೂಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿತ್ತು. ಆ ರಾತ್ರಿ, ಆ ಐಷಾರಾಮಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ, ಇಬ್ಬರು ಒಂಟಿ ಜೀವಿಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಹುಡುಕಾಟವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರು.
