ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಯ ತಪ್ಪಲಿನಲ್ಲಿ, ದಟ್ಟ ಅರಣ್ಯದ ನಡುವೆ ಅಡಗಿದ್ದಂತೆ ಇರುವ 'ವನಶ್ರೀ' ಎಂಬ ಪುಟ್ಟ ಹಳ್ಳಿ ಇತ್ತು. ಆ ಹಳ್ಳಿಯ ಹೆಸರು ಅದರ ಸೊಬಗಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಇತ್ತು. ಅಲ್ಲಿನ ಜನರು ಸರಳ ಜೀವಿಗಳು, ಪ್ರಕೃತಿಯ ಆರಾಧಕರು.
ಆ ಗ್ರಾಮದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪುರಾತನ ಆಶ್ರಮವಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮಹರ್ಷಿ ಜ್ಞಾನಾನಂದ ತಮ್ಮ ತಪಸ್ಸು ಮತ್ತು ಅಲೌಕಿಕ ಜ್ಞಾನಕ್ಕಾಗಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಎಲ್ಲ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದರು. ಆ ಮಹರ್ಷಿಗಳ ಬಳಿ ವನಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದ ಮುಖಂಡನಾದ ವೀರಭದ್ರ ಎಂಬಾತ ತನ್ನ ಮಗಳಾದ ಅಮೃತಾಳ ವಿವಾಹದ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತೆ ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದ. ಅಮೃತಾ, ಆ ಹೆಸರಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ, ಅಮೃತದಂತಹ ಗುಣವುಳ್ಳ ಹುಡುಗಿ. ಅವಳ ರೂಪ ಚಂದ್ರನನ್ನು ನಾಚಿಸುವಂತಿತ್ತು. ಅವಳನ್ನು ನೋಡಿದವರೆಲ್ಲ ಇವಳೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ವನದೇವಿ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಅಮೃತಾಗೆ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರವಾದ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಇತ್ತು. ನನ್ನ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವ, ನನ್ನ ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಶಾಂತಿ ನೀಡುವ, ನನ್ನ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಮಾರುಹೋಗದ, ಆದರೆ ಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಪ್ರತಿಮವಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಮದುವೆಯಾಗುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಎಲ್ಲರ ಮುಂದೆ ಘೋಷಿಸಿದ್ದಳು. ಇದು ವೀರಭದ್ರನಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ತಲೆನೋವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತ್ತು. ಅವಳ ರೂಪಕ್ಕೆ ಮರುಳಾದ ರಾಜಕುಮಾರರು, ಶ್ರೀಮಂತರು ಸಾಲಾಗಿ ಬಂದರೂ, ಅವಳ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಕೇಳಿ ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಹರ್ಷಿ ಜ್ಞಾನಾನಂದರು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡು ನಸುನಕ್ಕರು. ವೀರಭದ್ರ, ಚಿಂತೆ ಬೇಡ. ಮಣಿ ಹಾಕಿದ ಮೇಲೆ ಮುಖ ನೋಡುವ ಒಬ್ಬ ವರ ಈ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾನೆ. ಅವನ ಹೆಸರು ಸುದರ್ಶನ. ಅವನು ಪಕ್ಕದ ರಾಜ್ಯವಾದ ಶಾಂಭವಪುರದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಜೆ. ಅವನು ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಅಷ್ಟೇನು ಸುಂದರನಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವನ ಬುದ್ಧಿ ಸೂರ್ಯನಂತೆ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಅವನ ಹೃದಯ ಹಿಮಾಲಯದಷ್ಟು ವಿಶಾಲವಾಗಿದೆ. ಅಮೃತಾಳ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಗೆ ಅವನೇ ಸರಿಹೊಂದುವನು. ವೀರಭದ್ರನು ಸುದರ್ಶನನನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಶಾಂಭವಪುರಕ್ಕೆ ಹೋದನು. ಸುದರ್ಶನನು ಒಂದು ಗ್ರಂಥಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ನಕಲು ಮಾಡುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ವೀರಭದ್ರನು ಅವನನ್ನು ನೋಡಿ ಸ್ವಲ್ಪ ನಿರಾಶನಾದ. ಮಹರ್ಷಿಗಳ ಮಾತು ನೆನೆದು, ಸುದರ್ಶನನಿಗೆ ಮದುವೆಯ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಇಟ್ಟ. ಸುದರ್ಶನನಿಗೆ ಅಚ್ಚರಿಯಾಯಿತು. ಮಹಾನ್ ವೀರಭದ್ರನ ಮಗಳನ್ನು ನಾನಾ? ನೀವು ನನಗೆ ಸುಂದರ ರೂಪ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಗೊತ್ತು. ಆದರೆ, ನನ್ನ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಹೃದಯವನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಮಗಳು ಒಪ್ಪಿದರೆ, ನನ್ನ ಸಮ್ಮತಿ ಇದೆ. ಆದರೆ, ಒಂದು ಷರತ್ತು. ಏನು ಷರತ್ತು? ವೀರಭದ್ರ ಕೇಳಿದ. ನಾನು ಮದುವೆಯಾಗುವವರೆಗೆ ಅವಳ ಮುಖವನ್ನು ನೋಡುವುದಿಲ್ಲ. ನಾನು ಅವಳ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಮಾತ್ರ ಪೂಜಿಸುತ್ತೇನೆ. ಮದುವೆಯಾದ ನಂತರ, ಅಂದರೆ ಮಂಗಳಸೂತ್ರ ಅಥವಾ 'ಮಣಿ'ಯನ್ನು ಅವಳ ಕೊರಳಿಗೆ ಹಾಕಿದ ಮೇಲೆ ಮಾತ್ರ ಅವಳ ಮುಖವನ್ನು ನೋಡುತ್ತೇನೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ನನ್ನನ್ನು ಅವಳು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರೂ ನನಗೆ ಬೇಸರವಿಲ್ಲ. ಮಣಿಯನ್ನು ಹಾಕುವ ಆ ಸುಮುಹೂರ್ತದವರೆಗೂ ನಾನು ಕುರುಡನಂತೆ ಇರುತ್ತೇನೆ. ವೀರಭದ್ರನು ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತನಾದರೂ, ಇದೇ ವಿಚಿತ್ರ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ತಮ್ಮ ಮಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದದ್ದು ಎಂದು ತಿಳಿದು ಒಪ್ಪಿದ. ಅಮೃತಾಗೆ ಈ ವಿಷಯ ತಿಳಿದಾಗ ಆಕೆಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಕುತೂಹಲ ಮೂಡಿತು. ತನ್ನ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಮರುಳಾಗದ ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿ ಇವನು. ಅವಳು ಸಹ ಈ ಷರತ್ತನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಳು. ವನಶ್ರೀಯಲ್ಲಿ ವಿವಾಹದ ಸಿದ್ಧತೆಗಳು ಶುರುವಾದವು. ಅಮೃತಾಳ ಸೌಂದರ್ಯ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿದ್ದರಿಂದ, ಇಡೀ ರಾಜ್ಯದ ಕಣ್ಣು ಈ ವಿವಾಹದ ಮೇಲಿತ್ತು. ವರ ಯಾರು? ಅವನು ಹೇಗೆ ಇರುತ್ತಾನೆ? ಮಣಿ ಹಾಕಿದ ಮೇಲೆ ಏನಾಗುತ್ತೆ? ಎಂಬ ಮಾತುಗಳು ಎಲ್ಲರ ಬಾಯಲ್ಲೂ ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿದ್ದವು. ಸುದರ್ಶನನು ವನಶ್ರೀಗೆ ಬಂದನು. ಕೇವಲ ಅಮೃತಾಳ ಧ್ವನಿ ಮತ್ತು ನಡೆ ನುಡಿಗಳಿಂದ ಆಕೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. ಅಮೃತಾ ಸಹ ತನ್ನ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸುದರ್ಶನನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದಳು. ಅವಳ ಬುದ್ಧಿಗೆ, ಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸರಿಸಾಟಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿದ್ದನು ಸುದರ್ಶನ. ಮದುವೆಯಾದ ನಂತರ ಅವಳ ರೂಪಕ್ಕೆ ಮರುಳಾದರೆ ಹೇಗೆ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಭಯ ಮಾತ್ರ ಅವಳಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿತ್ತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ವಿವಾಹದ ದಿನ ಬಂತು. ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ನೆರೆದಿದ್ದರು. ಸುದರ್ಶನನು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬಿಳಿಯ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಮಂತ್ರಗಳು ಮೊಳಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಅಮೃತಾ ದೇವತೆಯಂತೆ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದಳು. ಸರಿಯಾದ ಶುಭಮುಹೂರ್ತ ಬಂದಿತು. ವೀರಭದ್ರನು ಸುದರ್ಶನನ ಕೈಗೆ ಮಂಗಳಸೂತ್ರದ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟನು. ಸುತ್ತಲೂ ದಟ್ಟ ಮೌನ ಆವರಿಸಿತ್ತು. ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಣುಗಳು ಸುದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಅಮೃತಾಳ ಮೇಲಿದ್ದವು. ಸುದರ್ಶನನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಆ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ತೆರೆದನು. ಅದರಲ್ಲಿದ್ದ, ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಮುತ್ತುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಪವಿತ್ರ ಮಣಿಯನ್ನು ತೆಗೆದನು. ಅದನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ತನ್ನ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಒತ್ತಿಕೊಂಡು, ಅಮೃತಾಳ ಕೊರಳಿಗೆ ಹಾಕಿದನು. ಮಣಿ ಹಾಕಿದ ಮೇಲೆ ಆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು. ಆ ಕೂಡಲೇ, ಸುದರ್ಶನನು ತನ್ನ ಕಣ್ಣಿನ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ತೆಗೆದನು. ಅವನ ನೋಟ ನೇರವಾಗಿ ಅಮೃತಾಳ ಮುಖದ ಮೇಲೆ ಬಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ನೆರೆದಿದ್ದ ಜನರೆಲ್ಲರು, "ಅವನು ಅವಳ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಮಾರುಹೋಗಿ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೇನೋ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಸುದರ್ಶನನು ಕಣ್ಣು ತೆರೆದಾಗ, ಅವನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ, ಶಾಂತಿ, ಸಂತೋಷ ಮತ್ತು ಮೃದುವಾದ ನಗು ಇತ್ತು. ಅವನು ಅಮೃತಾಳ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣಿಟ್ಟು, ಯಾವುದೇ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆಯಿಲ್ಲದೆ, ಬಹಳ ಸರಳವಾಗಿ, ಅಮೃತಾ, ನಿನ್ನ ಬಾಹ್ಯ ರೂಪ ಕೂಡ ನಿನ್ನ ಆಂತರಿಕ ಸೌಂದರ್ಯದಷ್ಟೇ ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ಸುಂದರವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ನಾನು ಈ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆಯೇ ಹೊರತು, ಇದಕ್ಕೆ ಮರುಳಾಗಿ ನಿನ್ನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ನಾನು ಈಗಾಗಲೇ ನಿನ್ನ ಬುದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಆತ್ಮವನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಈ ರೂಪ ಅದರ ಪೂರಕವಷ್ಟೆ, ಎಂದನು. ಅವನ ಮಾತುಗಳು ಕೇಳಿದ ಅಮೃತಾಗೆ ಆನಂದಬಾಷ್ಪ ಸುರಿಯಿತು. ಅವಳ ಸಣ್ಣ ಭಯ ಕರಗಿಹೋಗಿತ್ತು. ಒಂದು ಸಾವಿರ ರಾಜಕುಮಾರರು ತನ್ನ ರೂಪವನ್ನು ಹೊಗಳಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ, ಸುದರ್ಶನನ ಈ ಒಂದು ಮಾತು ಅವಳಿಗೆ ಅಮೂಲ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಅವಳ ಆತ್ಮತೃಪ್ತಿಯ ನಗು ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಬೆಳಕನ್ನು ನೀಡಿತು. ಅವಳು ನಿಧಾನವಾಗಿ ತಲೆಯೆತ್ತಿ ಸುದರ್ಶನನ ಕಡೆಗೆ ನೋಡಿದಳು. ಆ ಕ್ಷಣ ಅಲ್ಲಿ ಸೇರಿದವರೆಲ್ಲರೂ ಇನ್ನೊಂದು ಅಚ್ಚರಿಯನ್ನು ಕಂಡರು. ಸುದರ್ಶನನು ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಬುದ್ಧನಾಗಿ, ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರೂ, ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಆಕರ್ಷಕನಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಆ ಮಣಿಯನ್ನು ಅಮೃತಾಳ ಕೊರಳಿಗೆ ಹಾಕಿದ ಮೇಲೆ, ಮತ್ತು ಅವಳ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಗೆದ್ದ ಮೇಲೆ, ಅವನ ಮುಖದ ಮೇಲೂ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರ ತೇಜಸ್ಸು ಮೂಡಿತ್ತು. ಅವನ ನಗು, ಮಾತು ಮತ್ತು ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿನ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಅವನಿಗೆ ಒಂದು ದೈವಿಕ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು. ಅವನು ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ರಾಜಕುಮಾರರಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಸುಂದರವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದನು. ಮಹರ್ಷಿ ಜ್ಞಾನಾನಂದರು ದೂರದಿಂದಲೇ ಆ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ನೋಡಿ ನಗುತ್ತಾ, ನಾನು ಹೇಳಿದಂತೆ ಆಯಿತು. ರೂಪವು ಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ದಾಸ. ಹೃದಯವು ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಒಡೆಯ. ಸುದರ್ಶನನು ಅಮೃತಾಳ ಆಂತರಿಕ ರೂಪವನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿ ಮಣಿಯನ್ನು ಹಾಕಿದ. ಆ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ಅವನಿಗೆ ದೈವಿಕ ತೇಜಸ್ಸು ಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾಯಿತು. ಈಗ ಮಣಿ ಹಾಕಿದ ಮೇಲೆ ಮುಖ ನೋಡಿದ್ದು ಎಂದರೆ, ಕೇವಲ ಹೆಣ್ಣಿನ ಮುಖವನ್ನಲ್ಲ, ಹೊಸದಾಗಿ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ಹೊಳೆಯುವ ಗಂಡಿನ ನಿಜವಾದ ರೂಪವನ್ನೂ ನೋಡಿದ್ದು," ಎಂದು ಹೇಳಿ ಹರಸಿದರು. ಸುದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಅಮೃತಾ ಇಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ಹೊಸ ಜೀವನವನ್ನು ಜ್ಞಾನ, ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಗೌರವದಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಅಮೃತಾ ರೂಪದ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾದ ವರರನ್ನು ದೂರ ತಳ್ಳಿದರೆ, ಸುದರ್ಶನನು ತನ್ನ ಸರಳತೆಯಿಂದಲೇ ರಾಜಮಗಳ ಹೃದಯವನ್ನು ಗೆದ್ದನು. ಅವರ ಕಥೆ ವನಶ್ರೀಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಇಡೀ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ, ರೂಪ ಮುಖ್ಯವಲ್ಲ, ಆಂತರಿಕ ಸತ್ವವೇ ನಿಜವಾದ ಸಂಪತ್ತು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ನಿದರ್ಶನವಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಯಿತು. ಕಥೆ ನಿಮಗೆ ಇಷ್ಟವಾಯಿತು ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಈ ಕಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯವೇನು?
