ದಟ್ಟ ಕಾಡಿನ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿ, ನಾದಿನಿ' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಪುಟ್ಟ ನದಿಯೊಂದು ಹರಿಯುತ್ತಿತ್ತು. ನಾದಿನಿ ಎಂದರೆ 'ಧ್ವನಿ ನೀಡುವವಳು'. ಆ ಹೆಸರಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ, ಅವಳು ಸದಾ ಗುನುಗುಟ್ಟುತ್ತಾ, ಹಳ್ಳಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾರುತ್ತಾ, ಸಣ್ಣ ಕಲ್ಲುಗಳ ನಡುವೆ ನುಸುಳುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಳು. ಆ ಧ್ವನಿಯು ಕಾಡಿನ ಮೌನಕ್ಕೆ ಒಂದು ಜೀವಂತ ಸಂಗೀತವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಆ ಧ್ವನಿ ಕೇವಲ ನೀರು ಹರಿಯುವ ಸದ್ದು ಮಾತ್ರವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ; ಅದು ಕಿವಿಗೆ ಇಂಪಾಗುವ, ಆದರೆ ಅರ್ಥವಾಗದ ಪಿಸುಮಾತುಗಳ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿತ್ತು.
ನದಿಯ ತಟದಲ್ಲಿ, ಕಾಡಿನಂಚಿನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧಯ್ಯ ಎಂಬ ವೃದ್ಧ ವಾಸವಾಗಿದ್ದ. ಆತ ಮೂಲತಃ ರೈತ. ಆದರೆ ವಯಸ್ಸಾದ ಮೇಲೆ, ಪ್ರಪಂಚದ ಗದ್ದಲದಿಂದ ದೂರ ಉಳಿದು, ಈ ನಾದಿನಿಯ ಶಾಂತ ತೀರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ದಿನಗಳನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ. ಸಿದ್ಧಯ್ಯನಿಗೆ ನದಿಯೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧವಿತ್ತು. ಅವನು ದಿನವಿಡೀ ನದಿಯ ಪಿಸುಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾ, ಅವುಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರ ನೀಡುವಂತೆ ತಾನೇನೋ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಊರಿನವರು ಅವನನ್ನು 'ನದಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುವ ಹುಚ್ಚ' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.
ಒಂದು ವರ್ಷ, ಮಳೆಗಾಲ ವಿಪರೀತವಾಗಿ ಕಾಡನ್ನು ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ತಬ್ಬಿಬಿಟ್ಟಿತು. ನಾದಿನಿ ಉಕ್ಕಿ ಹರಿಯತೊಡಗಿದಳು. ಅವಳ ಹಿಂದಿನ ಮಧುರ ಗುನುಗು, ಈಗ ಅಬ್ಬರದ ರೋಷದ ಗರ್ಜನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಮಳೆ ನಿಂತರೂ, ಪ್ರವಾಹ ಇಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ನೀರು ದಿನೇ ದಿನೇ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಾ, ಕಾಡಿನ ಒಳಭಾಗಕ್ಕೆ ನುಗ್ಗಿ, ಸಿದ್ಧಯ್ಯನ ಗುಡಿಸಲಿನ ಸುತ್ತಲೂ ಸುತ್ತುವರಿಯಿತು.
ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಜನರು ಭಯಭೀತರಾದರು. ಇಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರವಾಹ ಹಿಂದೆಂದೂ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಪಶುಗಳು ನಾಶವಾದವು, ಬೆಳೆಗಳು ಮುಳುಗಿದವು. ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಕೈಮೀರಿ ಹೋಗುತ್ತಿರುವಾಗ, ಹಳ್ಳಿಯ ಮುಖಂಡರು ಸಿದ್ಧಯ್ಯನ ಬಳಿ ಬಂದರು.
ಸಿದ್ಧಯ್ಯ, ನಿನಗೆ ನದಿಯ ಮಾತು ಕೇಳುತ್ತದಲ್ಲ? ಈ ಪ್ರವಾಹ ನಿಲ್ಲಲು ಏನು ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ಅವಳು ಏನಾದರೂ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾಳೆಯೇ? ಎಂದು ಮುಖಂಡರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಕೇಳಿದ.
ಸಿದ್ಧಯ್ಯನ ಕಣ್ಣುಗಳು ನದಿಯತ್ತ ನೆಟ್ಟಿದ್ದವು. ನೀರು ಅವನ ಗುಡಿಸಲಿನ ಅರ್ಧಭಾಗವನ್ನು ಆವರಿಸಿತ್ತು. ಆತ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾಗಿ ತಲೆಯಾಡಿಸಿದ.
ಇಲ್ಲ, ಆತ ಮೃದುವಾಗಿ ಉತ್ತರಿಸಿದ. ಈ ಬಾರಿ ಅವಳ ಮಾತುಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಿಲ್ಲ. ಅವು ಗುನುಗುತ್ತಿಲ್ಲ, ಅವು ಬಲವಾಗಿ ಪಿಸುಗುಟ್ಟುತ್ತಿವೆ. ಆ ಪಿಸುಗುಟ್ಟು ಕೇವಲ ಭಯ ಮತ್ತು ವೇದನೆಯನ್ನು ಹೊರಹಾಕುತ್ತಿದೆ.
ಮುಖಂಡರಿಗೆ ಸಿದ್ಧಯ್ಯನ ಉತ್ತರ ಅರ್ಥವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಪಿಸುಗುಟ್ಟುತ್ತಿವೆ? ಅಂದರೆ ಏನು?
ನಾದಿನಿ ನಮಗೆ ಏನನ್ನೋ ಹೇಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಅವಳ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಯಾವುದೋ ದೊಡ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆ ಕದಿಯುತ್ತಿದೆ. ನಾವು ಆ ಮೂಲವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಸಿದ್ಧಯ್ಯ ಹೇಳಿದ.
ಹಳ್ಳಿಯ ಜನರು ಸಿದ್ಧಯ್ಯನ ಮಾತನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲಿಲ್ಲ. ಹತಾಶರಾಗಿ, ಅವರು ಸಿದ್ಧಯ್ಯನೊಂದಿಗೆ ಕಾಡಿನ ಒಳಗೆ, ನದಿಯ ಮೂಲದ ಕಡೆಗೆ ಪಯಣ ಬೆಳೆಸಿದರು. ಕಾಡಿನ ಮಾರ್ಗಗಳು ನೀರಿನಿಂದ ಜೌಗು ಹಿಡಿದಿದ್ದವು. ನದಿಯ ಪ್ರವಾಹದ ಅಬ್ಬರ ಎಲ್ಲೆಡೆ ತುಂಬಿತ್ತು.
ಹಲವು ದಿನಗಳ ಪ್ರಯಾಣದ ನಂತರ, ಅವರು ನದಿಯ ಮೂಲದ ಹತ್ತಿರ ತಲುಪಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಂಡ ದೃಶ್ಯ ಅತ್ಯಂತ ಆಘಾತಕಾರಿಯಾಗಿತ್ತು.
ನದಿಯ ಮೂಲದ ಬಳಿ, ದಟ್ಟ ಮರಗಳನ್ನು ಕಡಿದು ಬೃಹತ್ತಾದ ಒಂದು ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ದೊಡ್ಡ ಯಂತ್ರಗಳು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಅಗೆಯುತ್ತಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಕಲ್ಲುಬಂಡೆಗಳನ್ನು ನದಿಯ ಹಾದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದವು. ಆ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯದಿಂದಾಗಿ ನದಿಯ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಹರಿವಿಗೆ ತೀವ್ರ ತಡೆಯುಂಟಾಗಿತ್ತು. ನೀರು ಉಕ್ಕಿ, ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಹರಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ, ದಿಕ್ಕು ಬದಲಿಸಿ ಪ್ರವಾಹದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಿಯ ಕಡೆಗೆ ನುಗ್ಗುತ್ತಿತ್ತು.
ನಾದಿನಿ ಪಿಸುಗುಟ್ಟುತ್ತಿರುವುದು ಇದರ ಬಗ್ಗೆಯೇ! ಸಿದ್ಧಯ್ಯ ಕೂಗಿ ಹೇಳಿದ. ಅವಳು ನೋವಿನಿಂದ ಅಳುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಮನುಷ್ಯರು ಆಕೆಯ ದಾರಿಯನ್ನು ತಡೆದು, ಆಕೆಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಕಸಿಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನಮ್ಮ ದುರಾಸೆಯಿಂದಾಗಿ ಆಕೆಯ ಶಾಂತಿಗೆ ಭಂಗ ಬಂದಿದೆ.
ಆ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಖಾಸಗಿ ಕಂಪನಿಯು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಾಗಿ ಕೈಗೊಂಡಿತ್ತು. ಅವರು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆಂದು ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಆ ಮೂಲಕ ಅಪಾರ ಲಾಭ ಗಳಿಸುವ ಯೋಜನೆ ಹೊಂದಿದ್ದರು.
ಸಮಸ್ಯೆಯ ಮೂಲ ಈಗ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಪ್ರವಾಹ ನಿಲ್ಲಬೇಕಾದರೆ ಈ ಬೃಹತ್ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದು ಹೇಗೆ? ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಅಸಹಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ಕಂಪನಿಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಅವರಿಗೆ ಹೆದರಿಕೆ ಹುಟ್ಟಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಅವರ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸಿದರೆ ಕಠಿಣ ಪರಿಣಾಮ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಸಿದರು.
ಸಿದ್ಧಯ್ಯ ಧೃತಿಗೆಡಲಿಲ್ಲ. ಆತ ನಿರ್ಮಾಣ ಪ್ರದೇಶದ ಎದುರು, ಮೊಣಕಾಲೂರಿ ಕುಳಿತುಬಿಟ್ಟ. ತನ್ನ ಕೈಗಳನ್ನು ನದಿಯತ್ತ ಚಾಚಿ, ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿ, ಆತ ಪಿಸುಗುಟ್ಟುವ ನಾದಿನಿಯನ್ನು ಏಕಾಗ್ರತೆಯಿಂದ ಆಲಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ.
ಈ ಬಾರಿ ನದಿಯ ಧ್ವನಿ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿತ್ತು. ಅದು ಕೇವಲ ಪಿಸುಮಾತಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಅದು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ವರದ ನಾದವಾಗಿತ್ತು. ಆತ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಆ ನಾದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಹಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ. ಸಿದ್ಧಯ್ಯನ ಧ್ವನಿ, ನದಿಯ ಪಿಸುಮಾತು, ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಹದ ಗರ್ಜನೆ ಎಲ್ಲವೂ ಒಂದಾದವು. ಆತ ನದಿಯೊಂದಿಗಿನ ತನ್ನ ಸಂಪರ್ಕದಿಂದ ಪಡೆದ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ವಿವರಿಸಿದ.
ನದಿಯ ಬಳಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲುಬಂಡೆ ಇದೆ. ಅದನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ಬಲಿಪಶುಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆ ಕಲ್ಲುಬಂಡೆಯೇ ನದಿಯ ಹರಿವನ್ನು ಸಮತೋಲನದಲ್ಲಿ ಇಡುತ್ತಿತ್ತು. ಈಗ, ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ನಿರ್ಮಾಣದವರು ಆ ಬಂಡೆಯನ್ನು ಅಲುಗಾಡಿಸಿದ್ದಾರೆ! ಅದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಉರುಳಿದರೆ, ನದಿಯ ದಿಕ್ಕು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬದಲಾಗಿ, ಹಳ್ಳಿಗಳ ನಾಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ಮಾತುಗಳು ಗ್ರಾಮಸ್ಥರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಭರವಸೆ ಮತ್ತು ಭಯವನ್ನು ಮೂಡಿಸಿದವು. ಅವರು ತಕ್ಷಣವೇ ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತರಾದರು. ಪರಿಸರ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು, ಪತ್ರಕರ್ತರು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಕರೆ ಮಾಡಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಗಂಭೀರತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಿದರು. ಸಿದ್ಧಯ್ಯನ ಕಥೆ ಮತ್ತು ನದಿ ಪಿಸುಗುಟ್ಟಿದ ಆ ಕಲ್ಲುಬಂಡೆಯ ವಿಚಾರ ತಕ್ಷಣವೇ ಸುದ್ದಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿತು.
ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವರದಿಗಳು ಬಂದವು, ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಆಕ್ರೋಶ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತವು ಕಂಪನಿಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ನೀಡಬೇಕಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅಷ್ಟರವರೆಗೆ, ಆ ಬೃಹತ್ ಕಲ್ಲುಬಂಡೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿತ್ತು.
ಸಮಸ್ಯೆ ಬಗೆಹರಿಯುವವರೆಗೂ, ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಒಂದು ರಾತ್ರಿ ಪೂರ್ತಿ ಸಿದ್ಧಯ್ಯನೊಂದಿಗೆ ನದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ಜಾಗರಣೆ ಮಾಡಿದರು. ಸಿದ್ಧಯ್ಯ ನದಿಗೆ ತನ್ನ ಇಷ್ಟದ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾ, ಆಕೆಯ ಕೋಪವನ್ನು ಶಮನಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ. ಆತನ ಪೂಜೆ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮತ್ತು ನದಿಯ ಮೇಲಿನ ಅಪಾರ ಪ್ರೀತಿಯು ಒಂದು ಪವಾಡವನ್ನು ಮಾಡಿತು.
ಮುಂದಿನ ದಿನ, ಪರಿಣಿತರ ತಂಡ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ, ಅವರು ಬಂಡೆಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿ, ನದಿಯ ಹರಿವನ್ನು ಪುನಃ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿಸಲು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ಕಲ್ಲುಬಂಡೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಗಟ್ಟಿಯಾಯಿತು. ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು.
ನದಿಯ ಪಿಸುಮಾತು ಕ್ರಮೇಣ ಶಾಂತವಾಯಿತು. ಅಬ್ಬರದ ಗರ್ಜನೆ ಮತ್ತೆ ಮಧುರವಾದ ಗುನುಗು ಆಗಿ ಬದಲಾಯಿತು. ಪ್ರವಾಹ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಇಳಿದು, ಹಳ್ಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಡು ಮತ್ತೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾದವು.
ಸಮಸ್ಯೆ ಬಗೆಹರಿದ ನಂತರ, ಹಳ್ಳಿಯ ಜನರು ಸಿದ್ಧಯ್ಯನನ್ನು ಹುಚ್ಚನೆಂದು ಕರೆಯುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರು ಅವನನ್ನು ನದಿಯ ರಕ್ಷಕನೆಂದು, ದೈವದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯೆಂದು ಗೌರವಿಸಿದರು.
ಸಿದ್ಧಯ್ಯ ತನ್ನ ಗುಡಿಸಲಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ. ಆ ದಿನದಿಂದ, ಅವನು ನಾದಿನಿಯ ಪಿಸುಮಾತುಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಕೇಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ. ಅವನಿಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತು: ಪ್ರಕೃತಿಯು ಸದಾ ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತದೆ. ನದಿ, ಮರ, ಗಾಳಿ ಎಲ್ಲವೂ ಪಿಸುಗುಟ್ಟುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಆ ಪಿಸುಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಲು ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಕೇವಲ ಕಿವಿ ಮಾತ್ರ ಸಾಲದು, ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಮೇಲೆ ಅಪಾರ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಹೃದಯದ ಶುದ್ಧತೆ ಬೇಕು.
ನಾದಿನಿ ನದಿಯು ಮತ್ತೆ ತನ್ನ ಹಳೆಯ, ಶಾಂತಿಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ನುಡಿಸುತ್ತಾ ಹರಿಯುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಪ್ರತಿ ಗುನುಗಿನ ಹಿಂದೆ, ಅದು ಒಂದು ಕಥೆಯನ್ನು, ಒಂದು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಒಂದು ಪ್ರೀತಿಯ ಪಿಸುಮಾತನ್ನು ಸಿದ್ಧಯ್ಯನಿಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿತ್ತು. ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧಯ್ಯ, ಆ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಲು ಸಿದ್ಧನಾಗಿದ್ದ, ಆ ನದಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದ.
