ಅವಿನಾಶ್ಗೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಕೆಲಸ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ಒಂದು ಸಣ್ಣ ವಿಜಯದಂತೆಯೇ ಇತ್ತು. ಸಂಬಳ ಕಡಿಮೆ, ಕೆಲಸ ಕಠಿಣ. ಆದರೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅವನ ಕೈಗೆ ಒಂದು ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಅಧಿಕಾರ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. ಅವನು ಹೊಸದಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ 'ಕ್ಷೇತ್ರ ಸಮೀಕ್ಷಾಧಿಕಾರಿ' (Field Survey Officer) ಆಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡಿದ್ದ. ಅವನ ಮೊದಲ ಕೆಲಸ 'ಅತ್ಯಂತ ಬಡ ಕುಟುಂಬಗಳ ಜೀವನ ಮಟ್ಟದ ಸುಧಾರಣೆಯ ಸಮೀಕ್ಷೆ.
ಇದೊಂದು ಮಹತ್ವದ ಸಮೀಕ್ಷೆ, ಅವಿನಾಶ್. ಇದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮುಂದಿನ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಯೋಜನೆ ರೂಪಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವನ ಮೇಲಧಿಕಾರಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ರಾವ್ ಕಡತಗಳ ದಪ್ಪ ರಾಶಿಯನ್ನು ಅವನ ಮುಂದೆ ಇಟ್ಟಿದ್ದರು.
ಅವಿನಾಶ್ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಕೆಲಸ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ. ಅವನಿಗೆ ಹತ್ತು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಅವನು ತನ್ನ ಹಳೆಯ ದ್ವಿಚಕ್ರ ವಾಹನವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗುಡಿಸಲಿಗೆ, ಪ್ರತಿ ಮನೆಯ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಜನರ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಲು ಶುರುಮಾಡಿದ.
ಮೊದಲ ಹಳ್ಳಿ ನವಲಗುಂದ. ಅಲ್ಲಿ ರಾಮಪ್ಪ ಎಂಬ ವೃದ್ಧನ ಪರಿಚಯವಾಯಿತು. ರಾಮಪ್ಪನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸೂರಿಲ್ಲ, ಒಂದು ಹಳೆಯ ಮಂಚವಿದೆ, ಅಷ್ಟೇ. ಸಮೀಕ್ಷೆ,ಸಮೀಕ್ಷೆ ಇದನ್ನೇ ಕೇಳುತ್ತಾ ನನ್ನ ಐವತ್ತು ವರ್ಷ ಕಳೆಯಿತು, ಸಾಹೇಬರೇ. ಪ್ರತಿ ಸಲ ನೀವು ಬರುತ್ತೀರಿ, ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳುತ್ತೀರಿ, ಬರೆಯುತ್ತೀರಿ, ಆಮೇಲೆ ಏನೂ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ ರಾಮಪ್ಪನ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿಶ್ಶಕ್ತಿ, ನಿರಾಸೆ ಇತ್ತು.
ರಾಮಪ್ಪನ ಮಾತಿನಿಂದ ಅವಿನಾಶ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಅಸಮಾಧಾನವಾಯಿತು. ಇಲ್ಲ ರಾಮಪ್ಪ, ಈ ಬಾರಿ ಹಾಗಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ನಿಜವಾದ ಬದಲಾವಣೆ ತರುವ ಸಮೀಕ್ಷೆ, ಎಂದು ಅವಿನಾಶ್ ಅವನಿಗೆ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದ. ತನ್ನ ಫಾರ್ಮ್ನಲ್ಲಿ ಅವನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿವರವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಿದ.
ದಿನಗಳು ಕಳೆದಂತೆ, ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮುಂದುವರಿಯಿತು.
ಬೀಚಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಗಂಡನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಗಂಗಮ್ಮ, ಅವಳಿಗೆ ಸಿಗಬೇಕಿದ್ದ ವಿಧವಾ ವೇತನಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಅರ್ಜಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಳು, ಆದರೆ ಪ್ರತಿ ಸಲ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಅಪೂರ್ಣ ಎಂದು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಬೆಳಗೋಡಿನಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಯೇ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಹತ್ತು ವರ್ಷದ ಬಾಲಕ ಆನಂದ್ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗಲು ಪ್ರತಿದಿನ ಐದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ನಡೆದು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ. ಪ್ರತಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲೂ ಅವನ ತಂದೆ ರಸ್ತೆಗಾಗಿ ಬೇಡಿಕೆ ಇಡುತ್ತಿದ್ದರು.
ಅವಿನಾಶ್ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಎಲ್ಲರ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ. ಬಡತನದ ಕಾರಣಗಳು, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳ ಕೊರತೆ, ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನಮೂದಿಸಿದ. ಅವನಿಗೆ ಈ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಕೇವಲ ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಅದು ಜನರ ಕಣ್ಣೀರ ಕಥೆಗಳು.
ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮುಗಿಸಲು ಆರು ತಿಂಗಳು ಬೇಕಾಯಿತು. ಅವಿನಾಶ್ ದಣಿದಿದ್ದರೂ, ತೃಪ್ತನಾಗಿದ್ದ. ಇಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ನೈಜ ಮಾಹಿತಿ ಸರ್ಕಾರದ ಮುಂದೆ ಹೋದರೆ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಬದಲಾವಣೆ ಆಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವನು ನಂಬಿದ್ದ. ಅವನು ತನ್ನ ವರದಿಯನ್ನು ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ರಾವ್ ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ.
ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರ, ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಅಂತಿಮ ವರದಿಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಅವಿನಾಶ್ಗೆ ಕರೆಬಂದಿತು. ಅವನು ಕಚೇರಿಗೆ ಹೋಗಿ ಕಡತ ತೆಗೆದು ನೋಡಿದಾಗ ಆಘಾತವಾಯಿತು.
ಅವನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ ಸಾವಿರಾರು ಪುಟಗಳ ವರದಿಯ ಬದಲು, ಕೇವಲ ಹತ್ತು ಪುಟಗಳ ಒಂದು ಸಾರಾಂಶವಿತ್ತು.
ಬಡತನದ ಪ್ರಮಾಣ 10% ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ಅದು 10% ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು.ಶೌಚಾಲಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಗುರಿ 90% ತಲುಪಿದೆ. (ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ, ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಶೌಚಾಲಯಗಳು ನಿರ್ಮಾಣದ ಹಂತದಲ್ಲಿಯೇ ನಿಂತಿದ್ದವು. ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕವು ಶೇ. 80ರಷ್ಟು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸುಳ್ಳು.
ಅವಿನಾಶ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ರಾವ್ ಅವರ ಬಳಿ ಓಡಿಹೋದ. ಸರ್, ಈ ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳು ಸುಳ್ಳು ನಾನು ನೀಡಿದ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಇದು ಬೇರೆಯೇ ಇದೆ.ರಾಮಪ್ಪನ ಮನೆ, ಗಂಗಮ್ಮನ ವಿಧವಾ ವೇತನದ ವಿಷಯ ಏನಾಯಿತು?
ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ರಾವ್ ನಿರ್ಲಿಪ್ತವಾಗಿ ನಕ್ಕರು. ಅವಿನಾಶ್, ನೀನು ಹೊಸಬ. ನೀನು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸತ್ಯವನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೀಯ, ಆದರೆ ಇಲಾಖೆಯ ಸತ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಈ ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳು ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ, ಬೇಕಾಗಿರುವುದು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳು.
ಅಂದರೆ? ನೋಡು, ನಮಗೆ ಮೇಲೆ ಹಣ ಬಿಡುಗಡೆ ಆಗಬೇಕೆಂದರೆ, ನಮ್ಮ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವೂ ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಬೇಕು. ಸಮಸ್ಯೆಯಿದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿದರೆ, ಹೊಸ ಯೋಜನೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಬಂದಿದ್ದ ಹಣ ಎಲ್ಲಿ ಹೋಯಿತು ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳುತ್ತಾರೆ. ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಉದ್ದೇಶ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡುವುದಲ್ಲ, ಯೋಜನೆಗಳ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಘೋಷಿಸುವುದು.
ಅವಿನಾಶ್ನ ಬಾಯಿಯಿಂದ ಮಾತು ಬರಲಿಲ್ಲ. ಆರು ತಿಂಗಳು ಅವನು ಪಟ್ಟ ಶ್ರಮ, ಹಳ್ಳಿಗಳ ಜನರ ಕಣ್ಣೀರು ಎಲ್ಲವೂ ಒಂದು ಸುಳ್ಳು ವರದಿಯ ಕೆಳಗೆ ಸಮಾಧಿಯಾಗಿತ್ತು. ರಾಮಪ್ಪನ ಮಾತುಗಳು ಅವನ ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಗುನುಗಿದವು. ಸಮೀಕ್ಷೆ... ಸಮೀಕ್ಷೆ... ಪ್ರತಿ ಸಲ ನೀವು ಬರುತ್ತೀರಿ, ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳುತ್ತೀರಿ, ಬರೆಯುತ್ತೀರಿ, ಆಮೇಲೆ ಏನೂ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ರಾವ್ ಮುಂದುವರೆದರು, "ಈ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮುಗಿಯಿತು. ಈಗ ನಿನಗೆ ಮುಂದಿನ ಕೆಲಸ ಕೊಡುತ್ತೇನೆ. ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳ ಫಲಾನುಭವಿಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಬದಲಾವಣೆಯ ಸಮೀಕ್ಷೆ'. ಶುಭವಾಗಲಿ.
ಅವಿನಾಶ್ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ. ಹೊಸ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಫಾರ್ಮ್ ಅನ್ನು ನೋಡಿದ. ಇದೂ ಕೂಡ ಒಂದು ನಾಟಕ. ಈ ಸುಳ್ಳು ವರದಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೊಂದು ಯೋಜನೆ ಜಾರಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತೊಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಮತ್ತೊಂದು ಸುಳ್ಳು ವರದಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಚಕ್ರ ಎಂದಿಗೂ ನಿಲ್ಲುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಮುಗಿಯದ ಸಮೀಕ್ಷೆ.
ಆದರೆ ಅವಿನಾಶ್ ಒಂದು ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿದ. ಆ ದಿನ ಅವನು ಕಚೇರಿಯಿಂದ ಹೊರಡುವಾಗ, ಆ ಹತ್ತು ಪುಟಗಳ ಸುಳ್ಳು ವರದಿಯ ಒಂದು ಪ್ರತಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಪರ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡ.
ಮರುದಿನ ಅವನು ರಾಮಪ್ಪನ ಮನೆಗೆ ಹೋದ. ಅವನಿಗೆ ಕ್ಷಮೆ ಕೇಳಿದ. ರಾಮಪ್ಪ, ನಿಮ್ಮ ಮಾತೇ ನಿಜ. ನನ್ನ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಯದ ಸುಳ್ಳಿನ ಒಂದು ಭಾಗವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಈ ಬಾರಿ, ಈ ಸುಳ್ಳು ಇಲ್ಲಿಗೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ.
ಅವಿನಾಶ್ ತನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿದ್ದ ನಕಲಿ ವರದಿಯನ್ನು ತೆಗೆದು, ರಾಮಪ್ಪನ ಕೈಗೆ ಕೊಟ್ಟ. ಇದನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಿ. ನಿಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಯ ಇತರರ ಕಷ್ಟಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಾನು ಬರೆದ ಮೂಲ ವರದಿ ನನ್ನಲ್ಲಿದೆ. ಇದನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ನಾನು ಒಂದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ರಾಂತಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತೇನೆ. ಈ ಮುಗಿಯದ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಎಂದಿಗೂ ಮುಗಿಯಬಾರದು, ಆದರೆ ಅದರ ನೈಜತೆಯು ಎಲ್ಲರ ಮುಂದೆ ಬರಬೇಕು.
ಅವಿನಾಶ್ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ. ಅವನು ತನ್ನ ದ್ವಿಚಕ್ರ ವಾಹನದಲ್ಲಿ, ಮೂಲ ಸಮೀಕ್ಷಾ ವರದಿ ಮತ್ತು ನಕಲಿ ವರದಿಯ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು, ಪ್ರತಿ ಹಳ್ಳಿಯ ಜನರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿ, ಅವರಿಗೆ ನಿಜವಾದ ಸತ್ಯವನ್ನು ತಿಳಿಸಲು ಹೊರಟನು.
ಮುಗಿಯದ ಸಮೀಕ್ಷೆ"ಯ ಮೊದಲ ಅಧ್ಯಾಯ ಮುಗಿದಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈಗ ಜನರ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳ ಅಧ್ಯಾಯ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.
