ದೂರದ ಕಣಿವೆಗಳಲ್ಲಿ, ಸದಾ ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಹಳ್ಳಿಯಿತ್ತು. ಅದರ ಹೆಸರು 'ಶಾಂತಿಗ್ರಾಮ'. ಆ ಹೆಸರು ಹೇಳುವಂತೆ, ಅಲ್ಲಿ ಸದಾ ಶಾಂತಿ, ನೆಮ್ಮದಿ ನೆಲೆಸಿತ್ತು. ಇಡೀ ಹಳ್ಳಿಯ ನಿವಾಸಿಗಳ ಬದುಕು ಸರಳವಾಗಿತ್ತು. ಯಾರಿಗೂ ಯಾರೊಂದಿಗೂ ಅಸೂಯೆ, ದ್ವೇಷ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ಆ ಹಳ್ಳಿಯ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಾಚೀನ 'ಬಸವನಕಟ್ಟೆ' ಇತ್ತು. ಅದು ಬರೀ ಕಲ್ಲಿನ ಕಟ್ಟೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ; ಅದು ಆ ಹಳ್ಳಿಯ ಅಸ್ಮಿತೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಿವಾಸಿಗೂ ಆ ಕಟ್ಟೆಯ ಸುತ್ತ ಹೆಣೆದ ನೂರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಥೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆ ಇತ್ತು.
ಆ ಕಟ್ಟೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ 'ರಾಮಣ್ಣ' ಎಂಬ ವೃದ್ಧರ ಮನೆ. ರಾಮಣ್ಣನಿಗೆ ಆ ಬಸವನಕಟ್ಟೆಯ ಇಂಚಿಂಚು ಪರಿಚಯವಿತ್ತು. ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಳಗ್ಗೆ, ಅರಳುವ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದಾಗ, ರಾಮಣ್ಣ ಅದನ್ನು ಭಕ್ತಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಾ, ತಮ್ಮ ಇಡೀ ಜೀವನದ ನೆಮ್ಮದಿ ಆ ಕಲ್ಲಲ್ಲೇ ಅಡಗಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಮಗ 'ಕಿರಣ್' ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಕಿರಣ್, ಹಳ್ಳಿಯ ಹಳೇ ಕಟ್ಟೆ, ಸಂಪ್ರದಾಯ ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಷ್ಟಾಗಿ ತಲೆ ಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವನಿಗೆ ಆಧುನಿಕ ಜೀವನ, ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಅಂದರೆ ಇಷ್ಟ.
ಒಂದು ದಿನ, ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಬಿಲ್ಡರ್ ಒಬ್ಬ ಶಾಂತಿಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಬಂದ. ಅವನ ಹೆಸರು 'ಪ್ರತಾಪ್'. ಪ್ರತಾಪ್ ಕಣ್ಣು ಬಸವನಕಟ್ಟೆ ಇದ್ದ ಜಾಗದ ಮೇಲಿತ್ತು. ಏಕೆಂದರೆ, ಆ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಐಷಾರಾಮಿ ಹೋಟೆಲ್ ಕಟ್ಟಿದರೆ, ತನ್ನ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ ತುಂಬಾ ಲಾಭವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದ. ಅವನು ಹಳ್ಳಿಯ ಯುವಕರ ಬಳಿ ಬಂದು, ಈ ಹಳೆಯ ಕಟ್ಟೆಯಿಂದ ನಿಮಗೇನು ಲಾಭ? ನಾನು ಇಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡದೊಂದು 'ಆಧುನಿಕ ಸಂಕೀರ್ಣ' ಕಟ್ಟುತ್ತೇನೆ. ನಿಮಗೆ ಉದ್ಯೋಗ, ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಣ ಎಲ್ಲವೂ ಸಿಗುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಆಸೆ ಹುಟ್ಟಿಸಿದ.
ಪ್ರತಾಪ್ನ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದ ಯುವಕರು ಆಕರ್ಷಿತರಾದರು. ಅದರಲ್ಲೂ ಕಿರಣ್ನಂಥವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಹೌದು, ಇಡೀ ಪ್ರಪಂಚ ಮುಂದೆ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ. ನಾವಿನ್ನೂ ಈ ಹಳೆಯ ಕಟ್ಟೆ, ಸಂಪ್ರದಾಯ ಅಂತ ಅಂಟಿಕೊಂಡು ಕೂತರೆ ಹೇಗೆ? ಎಂದು ಕೆಲ ಯುವಕರು ವಾದಿಸಿದರು.
ಈ ಸುದ್ದಿ ರಾಮಣ್ಣನ ಕಿವಿಗೆ ಬಿದ್ದಾಗ ಅವರಿಗೆ ಆಘಾತವಾಯಿತು. ಯಾರಾದರೂ ನಮ್ಮ ಮನೆಯನ್ನು ನೆಲಸಮ ಮಾಡ್ತೀವಿ ಅಂದರೆ ಒಪ್ತೀವಾ? ಇದು ಬರೀ ಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲ, ಇದು ನಮ್ಮ ಇಡೀ ಹಳ್ಳಿಯ ಉಸಿರು. ಎಂದು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಆದರೆ, ರಾಮಣ್ಣನ ಮಾತಿಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಬೆಲೆ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ. ಹಣ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮಾಯಾಜಾಲದಲ್ಲಿ ಯುವಕರ ಮನಸ್ಸು ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಿತ್ತು.
ಒಂದು ಸಂಜೆ, ಪ್ರತಾಪ್ ಒಂದು ಸಭೆಯನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದ. ಅಲ್ಲಿ, ಹಳ್ಳಿಯ ಮುಖಂಡರು ಮತ್ತು ಯುವಕರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ, ಆ ಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕೆಡವಲು ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆಯುವ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ ಇಡಲಾಯಿತು. ಬಹುತೇಕ ಯುವಕರು ಸಮ್ಮತಿ ಸೂಚಿಸಿದರು. ರಾಮಣ್ಣ ಎದ್ದು ನಿಂತು, ನಿಮಗೆ ಹಣ ಮುಖ್ಯವಾಯ್ತೇ? ನಮ್ಮ ಪರಂಪರೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲವೇ? ಈ ಕಟ್ಟೆಯ ಹಿಂದೆ ನಮ್ಮ ತಾತ-ಮುತ್ತಾತರ ಬದುಕು ಅಡಗಿದೆ. ಅವರ ಅಸ್ಮಿತೆ ಇದೆ. ಅದನ್ನು ನೆಲಸಮ ಮಾಡಿದರೆ, ನಾಳೆ ನಿಮ್ಮದೇ ಅಸ್ಮಿತೆ ನೆಲಸಮವಾದೀತು ಎಂದು ಗಡುಸಾದ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಎಚ್ಚರಿಸಿದರು. ಆದರೆ, ಕಿರಣ್ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಿ, ಅಪ್ಪಾ, ನಿಮ್ಮ ಹಳೇ ಮಾತು ನಿಲ್ಲಿಸಿ. ಇವೆಲ್ಲ ಬರೀ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಮಾತು. ಇಂದಿನ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬದುಕುಳಿಯಬೇಕಾದರೆ, ನಾವು ಬದಲಾಗಬೇಕು. ಈ ಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕೆಡವಿದರೆ ನಮಗೆ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ತನ್ನ ತಂದೆಯನ್ನೇ ವಿರೋಧಿಸಿದ. ದುಃಖದಿಂದ ರಾಮಣ್ಣ ಸಭೆಯಿಂದ ಹೊರ ನಡೆದರು.
ಮರುದಿನ ಬೆಳಗ್ಗೆ, ಶಾಂತಿಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಯಂತ್ರಗಳು ಬಂದವು. ಹಳ್ಳಿಯ ಮಕ್ಕಳು ಕುತೂಹಲದಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಬಸವನಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕೆಡವಲಾಯಿತು. ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ನೂರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಅಸ್ಮಿತೆ ನೆಲಸಮವಾಯಿತು. ಆ ಕಲ್ಲಿನ ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಚೂರುಗಳು ಇಡೀ ಶಾಂತಿಗ್ರಾಮದ ಆತ್ಮವನ್ನು ಒಡೆದು ಹಾಕಿದಂತೆ ಭಾಸವಾಯಿತು. ರಾಮಣ್ಣ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ನೀರು ತುಂಬಿಕೊಂಡು, ಬಾಗಿಲು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಒಳಗೇ ಕುಳಿತರು.
ಕಟ್ಟೆ ಬಿದ್ದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಾಪ್ ದೊಡ್ಡದಾದ ಹೋಟೆಲ್ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಿಯ ಜನ ಖುಷಿ ಪಟ್ಟರು. ಕೆಲಸ ಸಿಕ್ಕಿತು, ಹೊಸ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಬಂದವು. ಆದರೆ, ದಿನ ಕಳೆದಂತೆ ಎಲ್ಲವೂ ಬದಲಾಗತೊಡಗಿತು. ಹೊಸ ಹೋಟೆಲ್ ನಿರ್ಮಾಣವಾದ ಮೇಲೆ, ಪಟ್ಟಣದ ಜನರು ಶಾಂತಿಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಪ್ರವಾಸಿಗರಾಗಿ ಬರತೊಡಗಿದರು. ಅವರು ಹಳ್ಳಿಯ ಸರಳ ಜೀವನ, ಸ್ವಚ್ಛ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ನೋಡಲು ಬಂದರು. ಆದರೆ, ಹಳ್ಳಿಯ ಮೂಲ ಸೌಂದರ್ಯ ನಾಶವಾಗಿ, ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಎದ್ದು ನಿಂತಿದ್ದವು. ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಲು ಏನಿದೆ? ಎಲ್ಲವೂ ಪಟ್ಟಣದಂತೆಯೇ ಇದೆಯಲ್ಲ? ಎಂದು ನಿರಾಸೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿ ವಾಪಸಾದರು. ಹೋಟೆಲ್ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆಂದು ತೆಗೆದ ಲಾರಿಗಳ ಶಬ್ದ, ಹೊಗೆಯಿಂದ ಹಳ್ಳಿಯ ಶಾಂತಿ ಹಾಳಾಗಿತ್ತು.
ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ಆ ಬಸವನಕಟ್ಟೆ ಹೋದ ಮೇಲೆ, ಹಳ್ಳಿಯ ಜನರ ನಡುವಿನ ಒಗ್ಗಟ್ಟು ಕಣ್ಮರೆಯಾಗತೊಡಗಿತು. ಹಿಂದಿನಂತೆ ಅವರು ಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಕೂತು ಕಷ್ಟ ಸುಖ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು, ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಆಚರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರೂ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ, ಯಾಂತ್ರಿಕ ಜೀವನ ನಡೆಸತೊಡಗಿದರು. ಹಳ್ಳಿಯ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹಳೆಯ ಕಥೆಗಳು ಹೇಳುವವರೇ ಇಲ್ಲವಾದರು. ಅವರಿಗೆ ಬಸವನಕಟ್ಟೆ ಅಂದರೆ ಏನು ಎಂದೇ ತಿಳಿಯಲಿಲ್ಲ.
ಕಿರಣ್ಗೆ ದೊಡ್ಡ ಹೋಟೆಲ್ನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಸಂಬಳದ ಕೆಲಸ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಆದರೆ, ಒಂದು ಸಂಜೆ ಮನೆಗೆ ಬಂದಾಗ, ರಾಮಣ್ಣ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಏನನ್ನೋ ಹುಡುಕುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಂಡರು. ಅಪ್ಪಾ, ಏನಾಗಿದೆ? ಎಂದು ಕಿರಣ್ ಕೇಳಿದ. ರಾಮಣ್ಣ ಕಣ್ಣೀರಾಗುತ್ತಾ, "ಕಿರಣ್, ಈ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎಂತಹ ಶಾಂತಿ ಇತ್ತು ಗೊತ್ತಾ? ಇಡೀ ಹಳ್ಳಿ ಇಲ್ಲಿ ಸೇರಿ ನಕ್ಕರೆ, ನನಗೇ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ಚಂದ್ರ ಕಂಡಷ್ಟು ಸಂತೋಷ ಆಗ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈಗ ಕಟ್ಟೆ ಹೋದಮೇಲೆ ಆ ಖುಷಿಯ ಅಸ್ಮಿತೆ ಕೂಡ ಇಲ್ಲವಾಗಿದೆ. ನಾವೇನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಈಗ ಅರಿವಾಗುತ್ತಿದೆ. ನಾವು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದು ಒಂದು ಕಲ್ಲನ್ನಲ್ಲ, ನಮ್ಮ ನೆಮ್ಮದಿಯ ಆತ್ಮವನ್ನೇ ಎಂದು ನೊಂದು ನುಡಿದರು.
ಕಿರಣ್ಗೆ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಮಾತು ಈಗ ಅರಿವಾಯಿತು. ತಾನು ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಆಗಿದ್ದರೂ, ಇಂತಹ ಒಂದು ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲವಲ್ಲ ಎಂದು ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪವಾಯಿತು. ತಾನು, ಮತ್ತು ಇಡೀ ಹಳ್ಳಿ, ಒಂದು ಕ್ಷಣದ ಹಣದ ಆಸೆಗೆ, ತಮ್ಮ ಇಡೀ ಅಸ್ಮಿತೆಯ ತಳಪಾಯವನ್ನೇ ನೆಲಸಮ ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ತಿಳಿದು ತಲೆ ತಗ್ಗಿಸಿದ.
ಕಟ್ಟಡಗಳು ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆದಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಹಳ್ಳಿಯ ಜನರ ಮನಸ್ಸುಗಳು ಕುಗ್ಗಿದ್ದವು. ಬಸವನಕಟ್ಟೆ ಹೋದ ಮೇಲೆ, ಆ ಹಳ್ಳಿಯ ಜನರು ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಅಸ್ಮಿತೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಒಗ್ಗಟ್ಟನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಶಾಂತಿಗ್ರಾಮ ಈಗ 'ಆಧುನಿಕ ಸಂಕೀರ್ಣ'ದ ಹಿಂದೆ ಅಡಗಿಹೋಗಿತ್ತು. ಎಲ್ಲರ ಬಾಯಲ್ಲೂ ಒಂದೇ ಮಾತು. ಆ ಕಟ್ಟೆ ಹೋಗಬಾರದಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಆಗಾಗಲೇ ಕಾಲ ಮಿಂಚಿ ಹೋಗಿತ್ತು. ಆ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡವಿದ್ದರೂ, ಅಲ್ಲಿನ ಜನರ ಮನಸ್ಸು ಮಾತ್ರ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಖಾಲಿಯಾಗಿ ಉಳಿದಿತ್ತು.
