ಬೆಳಕು ಮೂಡುವ ಮುನ್ನವೇ ಮಂಜು ಕವಿದ ಆ ಹಳೆಯ ಮಸೀದಿಯ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ, ಹದಿಹರೆಯದ ಬಾಲಕನೊಬ್ಬ ಮುದುರಿಕೊಂಡು ಮಲಗಿದ್ದ. ಅವನ ಹೆಸರು ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ. ಅವನನ್ನು ಸುತ್ತಲಿನವರು 'ಸಿದ್ದು' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವನಿಗೆ ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ನೆನಪಿರಲಿಲ್ಲ ತಂದೆ-ತಾಯಿ ಯಾರು, ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂದವನು ಎಂಬುದರ ಅರಿವಿರಲಿಲ್ಲ. ಆ ಪಟ್ಟಣದ ಜನರಿಗೆ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ ಒಂದು ಒಗಟಾಗಿದ್ದ. ಅವನ ಜಗತ್ತು ಅಂದರೆ, ಮಸೀದಿ ಹೊರಗಿನ ಒಂದು ಹಳೆಯ ಕಂಬ, ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಬಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ತಂಪು ನೆರಳು ಮತ್ತು ದಿನಕ್ಕೆರಡು ಬಾರಿ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿಸುವ ದೇಣಿಗೆಯ ಅಕ್ಕಿ. ಆದರೆ, ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಮನಸ್ಸು ಆ ಬಡ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅವನ ಕಣ್ಣುಗಳು ಪ್ರತಿದಿನ ಪಟ್ಟಣದ ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಎತ್ತರದ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ನೆಟ್ಟಿದ್ದವು. ಆ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭವ್ಯವಾದ, ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಿದ, ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ 'ಸರ್ವೋದಯ ವಿದ್ಯಾಲಯ' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಶಾಲೆಯಿತ್ತು. ಸುತ್ತಲೂ ಉನ್ನತ ಗೋಡೆಗಳು, ಒಳಗೆ ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನ ಹುಲ್ಲುಹಾಸು ಮತ್ತು ನಗುವ, ಆಟವಾಡುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸದ್ದು ಆ ಕಾಂಪೌಂಡ್ನಿಂದ ಹೊರಗೆ ಕೇಳುತ್ತಿತ್ತು. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನಿಗೆ ಅದು ಕೇವಲ ಶಾಲೆ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ ಅದು ಅವನ ಕನಸು, ಅವನಿಗೆ ತಲುಪಲಾಗದ ಸ್ವರ್ಗವಾಗಿತ್ತು. ನಾನು ಆ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗಬೇಕು, ಆ ಹಸಿರು ಹುಲ್ಲಿನ ಮೇಲೆ ನಡೆಯಬೇಕು, ಅವರ ಹಾಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಬಟ್ಟೆ ಧರಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಅವರ ಹಾಗೆ ಕಲಿಯಬೇಕು ಎಂದು ಅವನು ಪ್ರತಿದಿನ ಕನಸು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದ. ರಾತ್ರಿ, ಅವನು ಕಸದ ರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕ ಹಳೆಯ ಪುಸ್ತಕದ ಪುಟಗಳನ್ನು ಗಂಟೆಗಟ್ಟಲೆ ಓದುತ್ತಿದ್ದ. ಕಾಗದದ ಮೇಲೆ ಅಚ್ಚಾದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಕ್ಷರವೂ ಅವನಿಗೆ ದಾರಿದೀಪವಾಗಿತ್ತು.
ಒಂದು ದಿನ, ಪಟ್ಟಣದ ಪ್ರಭಾವಿ ಮತ್ತು ಹೃದಯವಂತ ಶ್ರೀಮಂತರಾದ ಶೇಷಾದ್ರಿ ಅವರು ಮಸೀದಿಗೆ ಬಂದರು. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ ಕಂಬದ ಹಿಂದೆ ಕುಳಿತು, ಹಳೆಯ ಕನ್ನಡ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಲೇಖನವನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದ. ಅವನ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಏಕಾಗ್ರತೆ ಮತ್ತು ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿನ ತೀವ್ರ ಕಾಂತಿಯನ್ನು ಶೇಷಾದ್ರಿ ಗಮನಿಸಿದರು.
ಏನು ಓದುತ್ತಿದ್ದೀಯಾ, ಹುಡುಗ? ಎಂದು ಶೇಷಾದ್ರಿ ಮೃದುವಾಗಿ ಕೇಳಿದರು.
ಸಿದ್ದು ಹೆದರಿಕೆಯಿಂದ ಎದ್ದು ನಿಂತ, ಇದು... ವಿಶ್ವದ ಏಳು ಅದ್ಭುತಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಲೇಖನ, ಸರ್. ನಾನು... ನನಗೂ ಅವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿಯಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆ.
ಶೇಷಾದ್ರಿ ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತರಾದರು. ಅವರು ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನನ್ನು ಕರೆದು ಅವನ ಬಡತನ, ಜೀವನದ ಕುರಿತು ಕೇಳಿದರು. ಆ ಬಾಲಕನ ದೃಢತೆ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದ ಹಸಿವು ಅವರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿತು.
ನೀನು ಓದಲು ಬಯಸುವೆಯಾ, ಸಿದ್ದು?
ಸಿದ್ದು ತಕ್ಷಣ ಉತ್ತರಿಸಿದ, ಬಯಸುತ್ತೇನೆ, ಸರ್. ಆದರೆ ನನ್ನ ಕನಸು... ಸರ್ವೋದಯ ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಓದುವುದು.
ಶೇಷಾದ್ರಿ ನಕ್ಕರು. ಸರ್ವೋದಯ ವಿದ್ಯಾಲಯವು ಪ್ರವೇಶ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಕಠಿಣ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಬಡ ಮಕ್ಕಳ ಪ್ರವೇಶ ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಆ ಬಾಲಕನ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಮತ್ತು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಅವರು ಇಷ್ಟಪಟ್ಟರು.
ಸರಿ, ಸಿದ್ದು. ನಾನು ನಿನಗೆ ಒಂದು ಅವಕಾಶ ಕೊಡುತ್ತೇನೆ. ನಿನಗೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತೇನೆ. ಆರು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಸರ್ವೋದಯ ವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪ್ರವೇಶ ಪರೀಕ್ಷೆ ಇರುತ್ತದೆ. ನೀನು ಇದರಲ್ಲಿ ತೇರ್ಗಡೆಯಾದರೆ, ನಿನ್ನ ಓದು ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಖರ್ಚು ನನ್ನದು. ಒಪ್ಪುವೆಯಾ?
ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಹೃದಯ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಗಕ್ಕನೆ ನಿಂತಿತು. ಅವನ ಕನಸಿಗೆ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆಯಿತು ಖಂಡಿತಾ ಒಪ್ಪುತ್ತೇನೆ, ಸರ್ ನಿಮ್ಮ ಋಣ ನನ್ನ ಮೇಲೆ ಎಂದಿಗೂ ಇರುತ್ತದೆ.
ಶೇಷಾದ್ರಿ, ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನಿಗಾಗಿ ಮಸೀದಿಯ ಪಕ್ಕದ ಚಿಕ್ಕ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ವಸತಿ ಮತ್ತು ಓದಲು ಬೇಕಾದ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದರು. ಮರುದಿನದಿಂದ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಜೀವನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಬದಲಾಯಿತು. ಹಗಲು ರಾತ್ರಿ ಎನ್ನದೆ ಆತ ಓದಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಹೋದ. ಆತನಿಗೆ ಅದು ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಅದು ಜ್ಞಾನದ ದಾರಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಪವಿತ್ರ ಪಯಣವಾಗಿತ್ತು. ಅವನು ಕೇವಲ ಪಠ್ಯ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಇತಿಹಾಸ, ವಿಜ್ಞಾನ, ಕಲೆ, ಗಣಿತ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಗ್ರಹಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ. ಅವನ ಬಟ್ಟೆ ಹಳೆಯದಾಗಿತ್ತು, ಕೈಗಳು ಒರಟಾಗಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಅವನ ಮನಸ್ಸು ವಜ್ರದಂತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಅವನಿಗೆ ಒಂದು ನಿಮಿಷದ ವಿರಾಮವೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಓದಲು, ಕಲಿಯಲು, ಜ್ಞಾನ ಗಳಿಸಲು ಇದೇ ತನ್ನ ಕೊನೆಯ ಅವಕಾಶ ಎಂದು ಅವನು ತಿಳಿದಿದ್ದ. ಆರು ತಿಂಗಳುಗಳು ರೆಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟಿದಂತೆ ಹಾರಿಹೋದವು. ಪರೀಕ್ಷೆಯ ದಿನ ಬಂದಿತು. ಸರ್ವೋದಯ ವಿದ್ಯಾಲಯದ ಬೃಹತ್ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಶ್ರೀಮಂತ ಮನೆಯ ಮಕ್ಕಳು ತಮ್ಮ ಪೋಷಕರೊಂದಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದರು. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ, ಶೇಷಾದ್ರಿಯವರೊಂದಿಗೆ, ಒಂದು ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದ. ಅವನಿಗೆ ಭಯವಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಆತಂಕವಿತ್ತು. ಅವನು ತನ್ನ ಅರಿವಿಲ್ಲದ ಭವಿಷ್ಯ ಮತ್ತು ಈ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರೆ ಮತ್ತೆ ಕಸದ ರಾಶಿ ಸೇರಬೇಕಾದ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸಿದ. ಪ್ರವೇಶ ಪರೀಕ್ಷೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಕಠಿಣವಾಗಿದ್ದವು. ಅವು ಕೇವಲ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅಳೆಯುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿನ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಸೃಜನಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವಂತಿತ್ತು. ಕೆಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನಿಗೆ ಹೊಸದಾಗಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಅವನ ಆರು ತಿಂಗಳಿನ ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕದ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೀತಿ ಅವನ ನೆರವಿಗೆ ಬಂದವು. ಅವನು ಪ್ರತಿ ಉತ್ತರವನ್ನು ತನ್ನ ಆಳವಾದ ಗ್ರಹಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ತುಂಬಿದ. ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಫಲಿತಾಂಶಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ವಾರ ಕಾಯಬೇಕಾಯಿತು. ಆ ಒಂದು ವಾರ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನಿಗೆ ಒಂದು ಯುಗದಂತೆ ಭಾಸವಾಯಿತು.
ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಫಲಿತಾಂಶ ಘೋಷಿಸುವ ದಿನ ಬಂದಿತು. ಶಾಲೆಯ ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯರು ಫಲಿತಾಂಶ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಓದಿದರು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹೆಸರೂ ಶೇಷಾದ್ರಿಯವರ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಜ್ವಾಲೆಯನ್ನು ಉರಿಸುತ್ತಿತ್ತು.
ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ಹೆಸರು ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯರು ಒಂದು ಕ್ಷಣ ನಿಲ್ಲಿಸಿದರು. “ನೂರ ಐವತ್ತು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಂಕ ಗಳಿಸಿದವರು ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನಿಗೆ ನಂಬಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅವನ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ನೀರು ತುಂಬಿ ಬಂದಿತು. ಶೇಷಾದ್ರಿ ಅವನನ್ನು ಅಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಸಂತೋಷದಿಂದ ನಕ್ಕರು. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಕನಸು ನನಸಾಗಿತ್ತು. ಆ ದೊಡ್ಡ ಗೋಪುರಗಳಿರುವ ಶಾಲೆ, ಆ ಹಸಿರು ಹುಲ್ಲುಹಾಸು, ಆ ಶಾಲೆಯೊಳಗೆ ನಡೆಯುವ ಅವಕಾಶ ಎಲ್ಲವೂ ಅವನದಾಗಿತ್ತು. ಅವನ ಬಡತನದ ಹಳೆಯ ಬಟ್ಟೆಗಳು ಹೋಗಿ, ಸುಂದರ ಶಾಲಾ ಸಮವಸ್ತ್ರ ಬಂದಿತು.
ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಆತ ಕೇವಲ ಓದುವುದಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಶಾಲೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾದ. ಅಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರು ಮತ್ತು ಸಹಪಾಠಿಗಳು ಅವನ ಚುರುಕುಬುದ್ಧಿ ಮತ್ತು ವಿನಯಕ್ಕೆ ಬೆರಗಾದರು.
ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಈ ಕಥೆ, ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹಣಕ್ಕಿಂತ ಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಬೆಲೆ ಇದೆ ಮತ್ತು ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮದ ಮುಂದೆ ಯಾವ ಅಡೆತಡೆಗಳು ನಿಲ್ಲಲಾರವು ಎಂಬುದನ್ನು ಇಡೀ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಸಾರಿತು. ಹಳೆಯ ಮಸೀದಿಯ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಲಗಿದ್ದ ಅನಾಥ ಬಾಲಕ, ಇಂದು ಇಡೀ ಶಾಲೆಯ ಹೆಮ್ಮೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದ. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನಿಗೆ ತನ್ನ ಕನಸಿನ ಮೊದಲ ಮೆಟ್ಟಿಲು ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. ಅವನು ಇನ್ನು ಕಲಿಯುವೆ, ಬೆಳೆಯುವೆ, ಮತ್ತು ಒಂದು ದಿನ ಇಡೀ ವಿಶ್ವಕ್ಕೆ ಬೆಳಕು ನೀಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗುವೆ ಎಂದು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ದೃಢ ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿದ. ಅವನ ಯಶಸ್ಸು, ಅಂದು ಮಸೀದಿ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಕನಸಾಗಿದ್ದರೂ, ಇಂದು ಅದು ಒಂದು ಪ್ರಜ್ವಲಿಸುವ ಸತ್ಯವಾಗಿತ್ತು.
